ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

ALEKSANDAR III MAKEDONSKI (336—323)
MAKEDONIJA — SVETSKA IMPERIJA
Za da se razbere istorijata za Aleksandar Makedonski, negoviot
svetski pohod, negoviot svetogled koj{to ja menuva slikata na ~ovekovata
istorija, potrebno e da se znae negovata poteklo, posebnata bujna
priroda, negovoto vospituvawe, odli~no obrazovanie i `elbata za
slava i mo}. Aleksandar e edinstven sin na Filip II i na Olimpijada,
}erka na moloskiot vladetel Neoptolem; roden e 356 g. pr. n.e. vo Pela
(den. Postol). Rimjanite mu go davaat prekarot Magnus, za{to e „Velikiot“
osvojuva~ na Svetot. Od detski godini Aleksandar e vospituvan
vo duhot na makedonskata aristokratska tradicija; na 13-godi{na vozrast
e podu~uvan od filosofot Aristotel vo maloto mesto Miesa
(blizu do Beroja); negovoto obrazovanie opfa}a: poezija, astronomija,
geometrija, retorika/eristika, natprevar vo gimnasti~ki ve`bi, javawe
i lov. Interesot kon prirodnite nauki }e go natera Aleksandar
negovite osvojuva~ki vojni na Persija ~esto da gi pretvora vo istra-
`uva~ki ekspedicii povrzani so razni disciplini: geografija, etnologija,
biologija, botanika, meteorologija. Ambicijata na mladiot
Aleksandar najdobro ja pretstavuva Plutarh (Aleksandar), koj raska-
`uva deka Aleksandar ne sakal da dobie od tatko mu nitu bogatstvo,
nitu rasko{, nitu u`ivawe, tuku carstvo {to }e mu ovozmo`i vojni i
dela ispolneti so slava i so ~est.
Na 16-godi{na vozrast Filip mu ja doveruva prvata politi~ka
zada~a – da upravuva so Makedonija (340 g. pr. n.e.) dodeka toj e na pohod
protiv Bizantion. Prviot voen pohod na Aleksandar e protiv Majdite
(pleme od gorniot tek na r. Strimon); ovaa bitka e i prvata negova
pobeda, pa tuka go zasnovuva i gradot Aleksandropolis. Na 18 godini
Aleksandar u~estvuva vo slavnata bitka kaj Hajroneja (338 g. pr. n.e.),
41