27.06.2013 Views

Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

II Beynəlxalq konfrans<br />

problemləri ilə əlaqədar məsələlərə xüsusi diqqət yetirməyə başlandı. Bu diqqətin<br />

xüsusi elmi, ideoloji məzmununu qeyd etmək yerinə düşər. O zaman ana dilinin<br />

adıyla bağlı 1995-ci ilədək müstəqil Azərbaycan Konstitusiyasının qəbuluna qədər<br />

müxtəlif səviyyələrdə xeyli müzakirələr aparıldı və dilimizin adı Azərbaycan dili<br />

olaraq yenidən təsbit edildi. Azərbaycan dilinin ölkəmizdə qərarlaşması, onun<br />

tarixi hüdudlarının bərpa olunması, müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas<br />

problemlərindən biri idi [2].<br />

2001-ci il iyun ayının 18-də Azərbaycan prezidenti «Dövlət dilinin<br />

tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında» fərman verdi. Həmin fərmanda<br />

dilimizin tarixi barəsində məlumat verildi və göstərildi ki, Azərbaycan dili<br />

dünən, srağagün meydana çıxmayıb, ümumtürk dilinin diferensiyası nəticəsində<br />

formalaşmış, yüksək mədəniyyətin daşıyıcısı olan mükəmməl bir dildir.<br />

Fərmanda Azərbaycan dilinin müasir dövrdəki vəziyyəti və problemləri<br />

ətrafında konkret göstəricilər irəli sürüldü. Fərmanın birinci ideyası ondan ibarət<br />

idi ki, Azərbaycan dili ölkəmizdəki müxtəlif dillər mühitində müdafiə<br />

olunmalıdır. Bu fərmanda ikinci bir mühüm məsələ - Azərbaycan dilinin inkişaf<br />

etdirilməsi göstəriş şəklində qoyuldu. Çünki inkişafda olmayan bir dili müxtəlif<br />

dillərin mövcud olduğu bir dövrdə müdafiə etmək çox çətindir. Həqiqətən də<br />

Azərbaycan dilinin bir sıra problemləri vardır ki, onlar da öz həllini tapmalıdır<br />

[3].<br />

Heydər Əliyevin «Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi»<br />

haqqında fərmanda Azərbaycan dilinin bir dövlət dili olaraq qorunması və<br />

Azərbaycan dilinin bir dövlət dili olaraq inkişaf etdirilməsi məsələlərinə xüsusi<br />

diqqət yetirmişdir.<br />

Prezidentin nitq fenomenini öyrənən dilçilər natiqlik ustalığının,<br />

məharətinin əsl örnəyini onun nitqində tapırlar. Sübut edirlər ki, Heydər Əliyevin<br />

nitqini də vətəndaşlıq dərsliyi, dövləçilik dərsliyi, vətənpərvərlik dərsliyi kimi<br />

öyrənmək və öyrətmək gərəkdir. Heydər Əliyevin nitqinin böyük təsir gücünün<br />

səbəbi onun doğma dilini dərindən bilməsi, ürəkdən sevməsi, ana dilinə olan<br />

hörməti ilə bağlılığıdır.<br />

Dilimizin leksik tərkibinin sistemli şəkildə öyrənilməsi məhz sovet<br />

dövrünü əhatə edir.<br />

Azərbaycan dilinin leksikasına aid materiallara müxtəlif tədqiqat<br />

əsərlərində də rast gəlmək olur. Belə əsərlərdən biri AMEA–nın Nəsimi adına<br />

Dilçilik İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən yazılmış olan ― Müasir Azərbaycan<br />

dili ‖ (1978) əsəridir. B u <strong>kitab</strong>ın məsul redaktorları akademik M.Şirəliyev və<br />

prof. Z.Budaqova olmuşdur. Azərbaycan dilçi alimlərinin uzun illərdən bəri<br />

apardığı tədqiqat işləri əsasında yazılmış olan ― Müasir Azərbaycan dili ‖əsəri<br />

Azərbaycan dilinin fonetik, leksik və qrammatik quruluşunun müasir vəziyyəti<br />

geniş və elmi səviyyədə əhatə olunmuşdur.<br />

192

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!