27.06.2013 Views

Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

II Beynəlxalq konfrans<br />

bütün zənginlikləri özündə cəmləşdirib. Bunu Buğacın anasının dedikləri də<br />

təsdiq edir: ―Qazlıq dağı, axar sənin suların‖, ―Bitər sənin otların, Qazlıq dağı‖,<br />

―Qaçar sənin geyiklərin, Qazlıq dağı‖.<br />

―Kitabi-Dədə Qorqud‖da ən çox adı keçən Qara Dağdır. Və elə abidənin<br />

özündə bu dağın otsuz-ağacsız, qoca-yaşlı (―Qarşı yatan Qara Dağ qarıyıbdır, otu<br />

bitməz‖), çox yüksək, daşlı-qayalı ―Yüksək-yüksək Qara Dağın daş<br />

yuvarlansa...‖) [1, 85] olduğu bildirilir.<br />

Qara Dağ bir obraz olaraq canlı bilinir. Beyrəyin bacısı qardaşını ölmüş<br />

bildiyindən ―Qarşı yatan Qara dağım yıxılıbdır‖ deyir. Yenə də elə bu boyda<br />

Banıçiçək Beyrəyin sağ olduğunu və yurda qayıtmasını qayınatasına-Bayburaya<br />

belə bildirir: ―Əğrəb-əğrəb Qara dağın yıxılmışdı, ucaldı axır‖. Elə onuncu boyda<br />

Səkrək də qardaşı haqqında doğru xəbər bilmək üçün anasına<br />

Çox zamanmış Əgrək derlər bir yigit dustaqmış,<br />

Qadir tanrı yol vermiş, çıxıb gəlmişdedikdə,<br />

anası da əlbəəl ona<br />

Qarşı yatan Qara dağın,<br />

Yıxılmışdı, ucaldı axırdeyə<br />

gözaydınlığı verir.<br />

―Kitabi-Dədə Qorqud‖dakı dağlar, xüsusən təpələrlə bağlı bir səciyyəvi<br />

məqamı da üzə çıxarmağı faydalı bilirik. Oğuzlar arasında, deyəsən, intizarı<br />

çəkilən, yolu gözlənilən üçün dağa, təpəyə çıxmaq adəti də olub. Buna Bamsı<br />

Beyrəyin Banıçiçəyə dediyi<br />

Beyrək gedəli Bambam təpə başına çıxdınmı, qız?!<br />

Qarılatıb dörd yanına baxdınmı, qız?!<br />

və Banıçiçəyin də buna cavab olaraq<br />

Beyrək gedəli Bambam təpə başına çıxdığım çoxsözləri<br />

də şahidlik eləyir.<br />

Abidədə dərə dağ-daşın, təpənin əksi olaraq ölüm-itim, qəbahətli işlər<br />

məkanı bilinir. Abidənin birinci boyunda oğlunu axtaran Dirsə xanın xanımı,<br />

arxada bildirdiyimiz tək, gəlib Qazlıq dağına yetişir. Və dağdan baxıb görür ki,<br />

aşağıda ―...bir dərənin içində qarğaquzğun enər-çıxar‖. Ana yanındakılarla buraya<br />

tələsir və Buğacı dərədə ölümcül yaralanmış tapır. Yaxud, abidənin altıncı boyuna<br />

müraciət edək. Selcan xatunu Qanturalıya verməkdən peşiman olan Təkür öz<br />

adamlarından altı yüz kafiri onların arxasınca göndərir ki, qızı alıb geri<br />

qaytarsınlar. Tərəflər arasında döyüş başlayır. Bir qədər vuruşdan sonra Selcan<br />

xatun gələnlərin basıldığını zənn eləyir. Amma baxır ki, Qanturalı görünmür.<br />

Boyda deyilir: Selcan xatun ―Atına mahmız urdu, bir yüksək yerə çıxdı. Gözlədi<br />

gördü kim, bir dərənin içində toz gah dərilir, gah dağılır. Üzərinə getdi, ğördü<br />

kim, Qanturalının atını oxlamışlar, gözünün qapağını oxlamışlar, üzünü qan<br />

bürümüş, durmaz qanın silər‖. Selcan xatun bircə an da yubansaymış kafirlər bu<br />

dərənin içində Qanturalının axırına çıxacaqmışlar.<br />

665

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!