Konfrans materialları (kitab 2) - Bakı Slavyan Universiteti

II Beynəlxalq konfrans
tələbəyə izah edirdi. Pinpoco, subito, sf, fp, colando, morendo kimi dinamik
işarələri bilməyin və ifa zamanı onlardan düzgün istifadə etməyin nə qədər önəmli
olduğunu dönə-dönə vurğulayırdı. Klassiklərin əsərlərini tələbə ifa edərkən Y.
Sabayev bütün dinamik işarələri diqqətlə nəzərdən keçirir və çalışırdı ki, tələbə
onları dəqiqliklə öyrənsin. Professor Sabayevin fikrincə tembr rəngarəngliyi ilə
dinamik nüanslar bir-biri ilə sıx bağlı olaraq ifadəli ifa tərzi üçün ən vacib
amillərdən hesab olunur. Sabayev tələbənin nəzərinə onu da çatdırırdı ki, ifa
olunan əsərdə müəllif tərəfindən qeyd olunmuş eyni bir işarə, ştrizlər məs:
Bethovendə, Şopendə, Şumanda, Prokofyevdə müxtəlif məna və xarakter daşıya
bilər. Bunları bilmək və düzgün tətbiq etmək zəruridir. Əsərin əsas məğzinin
açılması ilə bahəm Y.Sabayev tələbənin müxtəlif redaksiyalara da yönəldirdi. O,
Baxın ―yaxşı temprə olunmuş klavir‖ində redaktor qeydlərinin böyük
əhəmiyyətini vurğualyırdı. İfaçılıq redaksiyalarına qarşı diqqəyli olmağı məsləhət
görürdü. Beləliklə, professor Sabayev tərəfindən tələbənin qarşısına qoyulan əsas
məsələlərdən biri musiqi səri üzərində iş prosesində eşitmək, duymaq, hiss etmək,
qavramaq, qarşıya qoyulan məqsədi həyata keçirmək idi.
Musiqidə ən vacib məqamlardan biri olan ritmin inkişafına Y.Sabayev
böyük tələbkarlıqla yanaşırdı. Tələbə ifa etdiyi əsərin ritmini və tempini düzgün
müəyyənləşdirməli və qavramalı idi, buna görə də o, öz ifasını eşitməli, sona
qədər özünə qulaq asmağı bacarmalı idi. Bütövlükdə professor çalışırdi ki, tələbə
tempin, ritmin və dinamik aspektlərin köməyi ilə ümumi emosional ifaya nail
olsun.
Məlumdur ki fortepiano ifaçılığı sənətində pedal ən əsas yerlərdən birini
tutur, belə ki, yalnız pedalın köməkliyi ilə işlənilən səsə nail olmaq olar. Anton
Rubinşteyn etiraf etmişdir ki, fortepiano ifaçılığı incəsənətinin dörddə üç hissəsini
yaxşı pedalizasiya təşkil edir
239
1 . Y.M.Sabayevin ―fortepiano pedalizasiyasının
ümumi məsələləri‖ mövzusundakı məqaləsində fortepiano pedalının ifaçılıq
imkanları, coxcəhətli funksiyaları və istifadə metodikasından söhbət açılır. İlk
növbədə Y.Sabayev hər bəstəkarın üslubuna uyğun pedalizasiyasını təklif edirdi.
Daha sonra, ən əsas məqamlardan biri də düzgün pedalizasiyanın pianoçunun
özünü eşitmək qabiliyyəti ilə dəqiq ifası ilə sıx bağlılığıdır. Nəhayət sonda
professor Sabayev pedal texnikasına dərindən yiyələnməyə xüsusi diqqət
yetirməyi zəruri hesab edirdi. Təbii ki, dərs prosesində pedalizasiya ilə bağlı
problemlər pedoqoji üsullar və metodik priyomlar tətbiq edilərək öz həllini
tapırdı. Pedalın funksiyaları 3 əsas xüsusiyyət daşıyır. 1-ci xüsusiyyət ondan
ibarətdir ki, pedal səsi uzadır, onu bütöv və yaraşıqlı edir. –ci xüsusiyyət odur ki,
ayrı-ayrı səs və akkordların rabitəli ifasını təmin edir, əks halda pedalsız bu cür
ifaya nail olmaq qeyri mümkündür. 3-cü xüsusiyyət bir-birinin ardınca gedən
arpedjio səslərinin vahid harmonik kompleksdə, pedalda səslənməsidir. Y.sabayev
tədris prosesində pedalın bir çox cəhətlərinə aydınlıq gətirmişdir: a) sadə pedal, b)
gecikmiş pedal, c) bir pedalın digər gecikmiş pedala keçməsi, d) yarım pedal, e)