terapia pedagogiczna

146Artyku³yFunkcjonuj¹ce w œrodowisku m³odzie¿owym wzorce spêdzania wolnegoczasu coraz mocniej wykluczaj¹ wspó³udzia³ i wp³yw doros³ych na postawêdzieci i m³odzie¿y. Przyk³ady tego zjawiska stanowi¹ „urozmaicone”narkotykami i zamkniête dla doros³ych dyskoteki, techno-party czy te¿ niedopuszczanierodziców do internetowego gadu-gadu, pe³nego wulgaryzmówi czêsto szkodliwych, niebezpiecznych kontaktów dzieci i m³odzie¿y z przypadkowymiosobami.Wp³ywy tradycyjnych dominuj¹cych œrodowisk wychowawczych ograniczaj¹i usuwaj¹ atrakcyjne nowoczesne œrodki multimedialne, „naznaczaj¹ce”dzieci i m³odzie¿ swymi komunikatami, informacjami, systememwartoœci, czêsto koliduj¹cymi z ofert¹ wychowawcz¹ domu rodzinnego, krêgus¹siedzkiego i szko³y (Edukacja..., 1998). Agresjê wyzwalaj¹ zachowanianawykowe, naœladowcze, uwarunkowane obserwacj¹ otoczenia,naœladownictwem negatywnych wzorów pojedynczych osób lub grup spo-³ecznych obdarzonych zaufaniem, autorytetem. Kiedy popularny piosenkarzw serialu telewizyjnym Jestem jaki jestem zwraca siê do swojej ¿onyna oczach wielomilionowej widowni: „Nie pier....”, nauczyciel czy rodzicemog¹ zedrzeæ gard³o, przekonywaniem, ¿e nie nale¿y mówiæ wulgarnie....Kazimierz Pospiszyl zwraca uwagê zarówno na zanik uprzednich Ÿróde³protestów przeciwko totalitarnemu pañstwu, jak i na obni¿enie w spo-³eczeñstwie i wœród nowych elit w³adzy dawnego zainteresowania m³odzie¿¹jako „now¹ awangard¹”. Stan ten wprowadza poœród licznych od³amówm³odzie¿y klimat niezadowolenia, frustracji i totalnej, agresywnej kontestacji(satanizm, sekty, bojówki faszystowskie). Równolegle g³ównymcelem dzia³ania z regu³y bardziej zdolnej m³odzie¿y sta³a siê d¹¿noœæ doopanowania wszystkich umiejêtnoœci niezbêdnych do osi¹gniêcia pieniêdzy,pozycji i presti¿u, i to bezwzglêdnie, za wszelk¹ cenê. Mottem ¿yciowymyuppie staje siê filozofia obrazowana metafor¹: „To nic, ¿e œwiat corazbardziej przypomina Titanic – najwa¿niejsze jest to, aby znaleŸæ siê w jegopierwszej klasie” (Pospiszyl, 2001, s. 17–18). Nie tylko ekonomiczne, leczrównie¿ osobiste stosunki miêdzy ludŸmi przybieraj¹ charakter stosunkówmiêdzy rzeczami. Towarem sta³y siê zarówno fizyczna energia cz³owieka,jak i jego umiejêtnoœci, wiedza, opinie i uczucia, a nawet uœmiechy. „Cz³owieksprzedaje nie tylko towary, sprzedaje samego siebie i sam siê czujetowarem [...] Jeœli jest nañ popyt, liczy siê, jeœli nie jest popularny, jest poprostu niczym” (Fromm, 1993, s. 124). Przyk³ad jak¿e wymownie oddaj¹cyducha komercjalizacji polskiej m³odzie¿y, stanowi tekst utworu zespo³uDe Mono: Wszystko jest na sprzeda¿.W literaturze zwraca siê uwagê na zmienion¹ obecnie w zasadniczysposób funkcjê rytua³ów inicjacyjnych m³odzie¿y. Gwa³townemu obni¿eniuuleg³a pozycja mê¿czyzny w spo³eczeñstwie, w szczególnoœci zanikatradycyjna przewaga mê¿czyzny w ¿yciu rodzinnym i spo³ecznym. Wy-