terapia pedagogiczna

162Artyku³yj¹ce prawid³owy poziom intelektualny (co drugie). Dzieci upoœledzone umys³owoi dzieci o zaburzonej sferze emocjonalnej natomiast nie s¹ zapraszanezbyt czêsto przez swych rówieœników. Zdecydowana wiêkszoœæ uczniówzdrowych nie zaprasza do siebie ani jednych (67%), ani drugich (77%).Dane uzyskane w toku badañ pozwalaj¹ równie¿ dowiedzieæ siê, czydzieci niepe³nosprawne czuj¹ siê lubiane przez swoich rówieœników. Naich podstawie mo¿na wnioskowaæ, ¿e dzieci niepe³nosprawne z norm¹ intelektualn¹nie czuj¹ siê lubiane przez swoich kolegów, co mo¿e wi¹zaæ siêz nisk¹ samoocen¹ czêsto wystêpuj¹c¹ w ich przypadku, a wywo³an¹ poczuciemma³owartoœciowoœci. Jedynie 2 dzieci z tej grupy przyznaje, ¿eodczuwa sympatiê ze strony rówieœników (11%). Dzieci z upoœledzeniemumys³owym natomiast nie odczuwaj¹ braku sympatii z ich strony, co mo¿ebyæ wynikiem ma³ej œwiadomoœci swej odmiennoœci. Je¿eli chodzi o dzieciz zaburzeniami zachowania, to ich zdania na ten temat s¹ znów podzielone,jednak wiêkszoœæ (66%) czuje siê przez swych rówieœników lubiana.Jako uzasadnienie odpowiedzi negatywnej uczniowie podawali najczêœciejodpowiedŸ: „nie wiem”, wiêc mo¿na przypuszczaæ, ¿e sami nie znaj¹przyczyn takiego stanu rzeczy. Jednak pojawi³y siê tak¿e odpowiedzi: „bojestem inny”, co przypuszczalnie wi¹¿e siê z tym, i¿ niektóre dzieci niepe³nosprawneujawniaj¹ ni¿szy poziom samooceny ni¿ ich zdrowi rówieœnicy.Zdecydowana wiêkszoœæ uczniów niepe³nosprawnych posiadaj¹cychnormê intelektualn¹ (83%) oraz uczniów o obni¿onej sprawnoœci intelektualnej(88%) zdeklarowa³a chêæ uczêszczania w przysz³oœci do klasy z tymisamymi dzieæmi. Uzasadnieniem odpowiedzi przecz¹cej by³a wyraŸna antypatiaw stosunku do niektórych kolegów. Natomiast 2/3 dzieci o zaburzonejsferze emocjonalnej nie akceptuje swych kolegów i chcia³aby w przysz³oœcizmieniæ œrodowisko klasowe.Analizuj¹c uzyskane dane, mo¿na wnioskowaæ, ¿e ponad po³owa (56%)dzieci niepe³nosprawnych z norm¹ intelektualn¹ nie czuje siê dobrze wœródrówieœników z klasy. Powodem tego, mo¿e byæ ni¿szy poziom samoocenywywo³any œwiadomoœci¹ odmiennoœci od zdrowych rówieœników. Dzieci ujawniaj¹cepoziom intelektualny ni¿szy ni¿ przeciêtny w przeciwieñstwie dotych pierwszych w wiêkszoœci (67%) czuj¹ siê dobrze w swojej klasie, a samopoczuciedzieci z zaburzonym zachowaniem jest zró¿nicowane i zale¿yprawdopodobnie od typu zaburzenia, jakim s¹ dotkniête. Prawie 1/4 czujesiê dobrze w œrodowisku klasowym, drugie tyle sk³ania siê ku „raczej dobremu”samopoczuciu, a prawie po³owa w swojej klasie czuje siê Ÿle. Mo¿naprzyj¹æ, ¿e uczniowie z zaburzeniami zachowania ujawniaj¹cy zachowaniainternalizacyjne 1 , wyra¿aj¹ce siê rzutowaniem do wewn¹trz proble-1Typologia zaburzeñ w zachowaniu – Typologia Achenbacha.