Ewa Œwi¹c: Pomys³y interpretacyjne a wartoœci... 51noœæ. Fabu³a baœni dotyczy odleg³ej dla wspó³czesnego odbiorcy przesz³oœci,dla m³odego czytelnika najczêœciej niezrozumia³ej. Pocz¹wszy od ówczesnejstruktury spo³ecznej, koñcz¹c na codziennych drobiazgach. Œwiat karoc,pantofelków, s³ug wydaje siê egzotyczny, obcy. Nawet wyjaœniony, obudowanyprzypisami i odsy³aczami, budziæ bêdzie sprzeciw; taki sprzeciwpowinien budziæ w dziecku dojrzewaj¹cym w œwiecie nowoczesnym. Gdyplatoñska jednia dobra i piêkna dawno zosta³a ju¿ rozbita, trudno wyt³umaczyædziecku, dlaczego wiedŸma zawsze jest brzydka, a Kopciuszek –piêkny, jak ka¿da z postaci, której sprawa zostaje szczêœliwie zakoñczonaw finale baœni. Wystarczy odrzuciæ to, co historyczne, a mamy wci¹¿ uniwersaln¹,choæ wspó³czesn¹ historiê.W tego rodzaju grach pomocne s¹ cechy samego dziecka. M³odzi czytelnicyniejako automatycznie identyfikuj¹ siê z postaciami, wspó³prze¿ywaj¹,reaguj¹ na wydarzenia baœniowe bardzo emocjonalnie. Nale¿y zatemstworzyæ uczniowi warunki, by mia³ sposobnoœæ wejœcia w baœñ, w jej œwiat,przymierzaæ siê do ró¿nych ról, spróbowaæ identyfikacji z ró¿nymi bohaterami.Nie sposób przeceniæ funkcji wychowawczej takich zabaw literackich,wymieñmy kilka wartoœci i postaw kszta³towanych w trakcie proponowanychzajêæ: empatia, sceptycyzm, tolerancja, komunikacja, obiektywizm,dobro, piêkno, mi³oœæ, autorytet, ciekawoœæ, m¹droœæ, kreatywnoœæ, ambicja,lojalnoœæ itp.Oto kilka propozycji „o¿ywiania” baœni, gry z baœni¹, do wykorzystaniana lekcji jêzyka polskiego ju¿ w szkole podstawowej. Niech to bêdzie wspomnianywczeœniej Kopciuszek.Niespodzianki z kapeluszaGra polega na tworzeniu baœni na nowo. Punktem wyjœcia jest jednaz baœni, wspólna dla wszystkich uczniów. Do szkieletu fabularnego, uczniowie„doklejaj¹” wylosowane, indywidualnie ju¿, zmienne, wczeœniej przygotowaneprzez nauczyciela. Zmiennymi mog¹ byæ wygl¹d postaci, ich istotnecechy, wa¿ne dla fabu³y rekwizyty, miejsca zdarzeñ. Przyk³adowe zmiany:Kopciuszek jest ch³opcem, Kopciuszek jest sprytny, Macocha nie macórek itp. Pomys³y mo¿na mno¿yæ, wa¿ne, by by³y one znacz¹ce dla biegubaœniowych zdarzeñ.Uczeñ musi odpowiedzieæ na pytanie, jak potoczy siê historia, gdy zmienimyjeden z elementów, co wyniknie ze zmiany. Dalej, jak dotrzeæ, inn¹drog¹, do szczêœliwego zakoñczenia. Uczniowie tworz¹ swoje teksty w formiepisemnej.4*
52Artyku³yNiezbêdnym ogniwem æwiczenia jest zapoznanie uczniów z wynikamipracy kolegów, przynajmniej z kilkoma opowieœciami oraz wspólne omówieniepowsta³ych tekstów, w czasie którego ka¿dy uczeñ bêdzie mia³ mo¿-liwoœæ podzielnia siê swoimi spostrze¿eniami, wnioskami.Inn¹ wersj¹ tej zabawy jest tworzenie baœni jedynie z kilku elementów.Mog¹ nimi byæ: specyficzna przestrzeñ, magiczne rekwizyty, negatywnepostaci, fina³, do którego nale¿y bohaterów doprowadziæ, zgodnie z regu³¹gatunkow¹ itp. Kombinacja tych motywów, zupe³nie dowolna, nale¿y doucznia. Najczêœciej, oczywiœcie, uczniowie w swoich tekstach bêd¹ tworzyæfabu³y schematyczne, romansowe. Niemniej jednak, zawsze w takich swobodnychtekstach dziecko ujawni jakoœ siebie, w sposób nieuœwiadomionyskontaktuje siê ze swoim œwiatem wewnêtrznym, oddaj¹c jego kolorytw s³owach. Æwiczenie ma jeszcze jeden aspekt wychowawczy. Nauczycielbardzo szybko wy³apie z tekstu niepokoj¹ce sygna³y, œwiadcz¹ce o kontakciez przemoc¹, o depresyjnoœci dziecka. Teksty takie mog¹ stanowiæ materia³poznawczy dla nauczyciela wychowawcy, na pewno zaœ bêd¹ s³u¿yælepszemu poznaniu ucznia przez ka¿dego polonistê.KameleonUczniowie opowiadaj¹ pisemnie tê sam¹ baœñ, przyjmuj¹c ró¿ne perspektywynarracyjne: jako Kopciuszek, jako siostra, macocha, ojciec czyksi¹¿ê. Nale¿y w taki sposób przydzieliæ uczniom poszczególne „postaci opowiadaj¹ce”,by nie pomin¹æ niczyjego punktu widzenia. Po wykonaniu zadaniauczniowie czytaj¹ swoje baœnie. Æwiczenie nale¿y zakoñczyæ dyskusj¹na temat: Czy coœ siê zmieni³o w moim odbiorze baœni?Dla dziecka zadanie trudne. Automatycznie wybierze ono pozycjê narracyjn¹Kopciuszka, postaci budz¹cej ciep³e uczucia w ka¿dym czytelniku.Ewentualnie: ksiêcia, tak uczyni¹ zapewne ch³opcy. Du¿o ³atwiej bowiemidentyfikowaæ siê z postaciami podobnymi do nas, trudniej zaœ z tymi, którychnie lubimy, czy z takimi, które wyzwalaj¹ w nas lêk albo wrogoœæ.Æwiczenie zmusza do zbli¿enia siê do ka¿dej, nawet nieprzyjaznej, postaci.Wymaga pewnego przekroczenia ze strony dziecka, wyjœcia poza siebie,dalej, odrzucenia wszelkich uprzedzeñ, spojrzenia swoimi oczami, bez obci¹¿eñkulturowych. Oczywiœcie, odrzucenie konotacji przypisanych baœniowymfigurom (tak¹ figur¹ jest Kopciuszek) stanowi nie³atwe zadanie, niemniejjednak za³o¿eniem æwiczenia jest to, by pokazaæ, ¿e nie ma postacijednoznacznie pozytywnych i negatywnych. Ka¿da ma swoje racje, jej dzia-³ania czêsto s¹ g³êboko umotywowane, wi¹¿¹ siê z potrzebami, jakimœ brakiem.Uczeñ ma szansê dostrzec ludzkie cechy w nieludzkiej macosze, spróbowaæzrozumieæ milczenie ojca Kopciuszka, jego obojêtnoœæ na poni¿enie
- Page 5 and 6: 4Spis Spis treœci treœciEL¯BIETA
- Page 7: 6Wstêpdobranym metodom, technikom,
- Page 11 and 12: 10Artyku³yWe wspó³czesnym szkoln
- Page 13 and 14: 12Artyku³ywawcy, „bo przecie¿ w
- Page 15 and 16: 14Artyku³ynawyków mowy, kszta³to
- Page 17 and 18: 16Artyku³ypy dyspanseryjne, dla kt
- Page 19 and 20: 18Artyku³ylekcewa¿yæ ani pomija
- Page 21 and 22: 20Artyku³y- terapiê zajêciow¹,-
- Page 23 and 24: 22Artyku³yPoddaj¹c weryfikacji em
- Page 25 and 26: 24Artyku³yprocesami regulacji. Wy
- Page 27 and 28: 26Artyku³yrzyæ krêgi poznawcze s
- Page 29 and 30: 28Artyku³yZastosowanie psychoterap
- Page 31 and 32: 30Artyku³yi spo³ecznoœci grupowe
- Page 33 and 34: 32Artyku³y- elementy muzykoterapii
- Page 35 and 36: 34Artyku³yW pracy z dzieæmi o spe
- Page 37 and 38: 36Artyku³ytych wartoœci przyczyni
- Page 39 and 40: 38Artyku³yniejszym wyznacznikiem t
- Page 41 and 42: 40Artyku³yAktywnoœæ i twórczoœ
- Page 43 and 44: 42Artyku³yGa³a A.E., 1992: Uwarun
- Page 45 and 46: 44Artyku³yChyba ¿aden z przedmiot
- Page 47 and 48: 46Artyku³yœwiadczenia lekturowego
- Page 49 and 50: 48Artyku³yChory œwiat Andersena?Z
- Page 51: 50Artyku³ymo¿e na nowo wejœæ w
- Page 55 and 56: 54Artyku³yZabawa ma dodatkowe aspe
- Page 57 and 58: 56Artyku³yWprowadzeniePrzemoc staj
- Page 59 and 60: 58Artyku³ySkornego, agresja polega
- Page 61 and 62: 60Artyku³ykich oraz b³êdne rozpo
- Page 63 and 64: 62Artyku³yCzynnik wrodzony - u wsz
- Page 65 and 66: 64Artyku³y- cechuje go permanentna
- Page 67 and 68: 66Artyku³yNa podstawie przytoczony
- Page 69 and 70: 68Artyku³ysobie ze sprzecznymi inf
- Page 71 and 72: 70Artyku³yGoldstein A.P., Glick B.
- Page 74 and 75: KRYSTYNA MOCZIANuuuda... w chorobie
- Page 76 and 77: Krystyna Moczia: Nuuuda... w chorob
- Page 78 and 79: Krystyna Moczia: Nuuuda... w chorob
- Page 80 and 81: Krystyna Moczia: Nuuuda... w chorob
- Page 82 and 83: Krystyna Moczia: Nuuuda... w chorob
- Page 84 and 85: Krystyna Moczia: Nuuuda... w chorob
- Page 86 and 87: ANNA KURZEJA, JOANNA GODAWAWykorzys
- Page 88 and 89: Anna Kurzeja, Joanna Godawa: Wykorz
- Page 90 and 91: Anna Kurzeja, Joanna Godawa: Wykorz
- Page 92 and 93: Anna Kurzeja, Joanna Godawa: Wykorz
- Page 94 and 95: Anna Kurzeja, Joanna Godawa: Wykorz
- Page 96 and 97: Anna Kurzeja, Joanna Godawa: Wykorz
- Page 98 and 99: KRYSTYNA MOCZIA, JOANNA GODAWAMalow
- Page 100 and 101: Krystyna Moczia, Joanna Godawa: Mal
- Page 102 and 103:
Krystyna Moczia, Joanna Godawa: Mal
- Page 104 and 105:
Krystyna Moczia, Joanna Godawa: Mal
- Page 106 and 107:
Krystyna Moczia, Joanna Godawa: Mal
- Page 108:
Krystyna Moczia, Joanna Godawa: Mal
- Page 111 and 112:
110Artyku³yW funkcjonuj¹cych obec
- Page 113 and 114:
112Artyku³yProdukt koñcowy stanow
- Page 115 and 116:
114Artyku³yKostrzewski J., Sza³a
- Page 117 and 118:
116Artyku³yWprowadzenieW zakresie
- Page 119 and 120:
118Artyku³yWielokrotnie udowodnion
- Page 121 and 122:
120Artyku³yanaliza zasobów w kont
- Page 123 and 124:
122Artyku³ytywnoœci (Pro), mo¿li
- Page 125 and 126:
124Artyku³yPoczucie koherencji bad
- Page 127 and 128:
126Artyku³yTabela 5Wyniki analizy
- Page 129 and 130:
128Artyku³y3. M³odzie¿ z niepe³
- Page 131 and 132:
130Artyku³yChang E., 2002: Optimis
- Page 134 and 135:
TADEUSZ WOLANUwarunkowania i tenden
- Page 136 and 137:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 138 and 139:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 140 and 141:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 142 and 143:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 144 and 145:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 146 and 147:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 148 and 149:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 150 and 151:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 152 and 153:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 154:
Tadeusz Wolan: Uwarunkowania i tend
- Page 157 and 158:
156Artyku³yPotrzeba kontaktu emocj
- Page 159 and 160:
158Artyku³yTak wiêc od tego, jak
- Page 161 and 162:
160Artyku³yliæ odpowiedzi na 6 py
- Page 163 and 164:
162Artyku³yj¹ce prawid³owy pozio
- Page 165 and 166:
164Artyku³yPodsumowuj¹c, mo¿na w
- Page 167 and 168:
166Artyku³yBrak potrzeby kontaktu
- Page 170 and 171:
MARTA NIEMIECProblem przystosowania
- Page 172 and 173:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 174 and 175:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 176 and 177:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 178 and 179:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 180 and 181:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 182 and 183:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 184 and 185:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 186 and 187:
Marta Niemiec: Problem przystosowan
- Page 188 and 189:
BEATA PITU£A, MA£GORZATA KITLIÑS
- Page 190 and 191:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 192 and 193:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 194 and 195:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 196 and 197:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 198 and 199:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 200 and 201:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 204 and 205:
Beata Pitu³a, Ma³gorzata Kitliñs
- Page 208 and 209:
EWA GERTypologia polskich wolontari
- Page 210 and 211:
Ewa Ger: Typologia polskich wolonta
- Page 212 and 213:
Ewa Ger: Typologia polskich wolonta
- Page 214 and 215:
Ewa Ger: Typologia polskich wolonta
- Page 216 and 217:
Ewa Ger: Typologia polskich wolonta
- Page 218 and 219:
Ewa Ger: Typologia polskich wolonta
- Page 220 and 221:
Ewa Ger: Typologia polskich wolonta
- Page 222 and 223:
ŠTEFAN VAŠEK, ALEXANDRA KASTELOV
- Page 224 and 225:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 226 and 227:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 228 and 229:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 230 and 231:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 232 and 233:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 234 and 235:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 236 and 237:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 238 and 239:
Štefan Vašek, Alexandra Kastelov
- Page 240:
Recenzje
- Page 243 and 244:
242Recenzjementowaniem ró¿nymi œ
- Page 245 and 246:
244Recenzjedo „klasycznych” ju
- Page 247 and 248:
246Recenzjeprzeprowadzonej wœród
- Page 249 and 250:
248Recenzjeciowych; teorii interakc
- Page 251 and 252:
250Recenzjestyczne; miasto administ
- Page 253 and 254:
252Recenzje(zwi¹zanych z pozyskiwa
- Page 255 and 256:
254RecenzjeRecenzowan¹ ksi¹¿kê
- Page 257 and 258:
256Recenzjenych, spo³ecznych i gos
- Page 259 and 260:
258Recenzjeuwagê, prezentuj¹c wie
- Page 261 and 262:
260Recenzjeproblemów. Z obu tych p
- Page 264:
Wspomnienia
- Page 267 and 268:
266Wspomnieniaskich. Wp³yw konflik
- Page 269 and 270:
268Wspomnieniaw tym zainteresowaniu
- Page 271 and 272:
270Wspomnieniawp³yw dojrza³ej oso
- Page 273 and 274:
Nr indeksu 330566PL ISSN 0137-706XC
- Page 275:
WARUNKI PRENUMERATYWarunkiem regula