terapia pedagogiczna

48Artyku³yChory œwiat Andersena?Zastanawiaj¹ce, ¿e baœnie Hansa Christiana Andersena towarzysz¹dzieciom przez ca³e dzieciñstwo, tak¿e to póŸniejsze. Ich si³¹ jest oddzia-³ywanie na emocje, kszta³towanie uczuciowoœci i wra¿liwoœci. O ile baœniebraci Grimm, pe³ne przygód, zaklêæ, rozbudzaj¹ ciekawoœæ, ten rodzaj przyjemnoœciczytelniczej, jakiej w póŸniejszych latach ¿ycia dostarczaæ bêdzienp. literatura sensacyjna, o tyle baœnie Andersena przygotowuj¹ odbiorcówliryki, czytelnika, który bardziej ni¿ zdarzeñ, bêdzie w literaturze szuka³emocji. Istnieje jednak pewne „niebezpieczeñstwo” odczytywania baœniAndersena: mo¿na zaraziæ siê ich mrokiem, smutkiem, defetyzmem. W baœniachtych mamy wielu bohaterów, którzy tak naprawdê stanowi¹ antywzorce.Schn¹ce w komunikacyjnej niemocy pierniki, ¿o³nierzyk rzucaj¹cysiê w ogieñ, samounicestwiaj¹cy siê ba³wan ze œniegu itp. Wszystkiete istoty, pe³ne smutku, milcz¹ce, t³umi¹ce swoje potrzeby, mog³yby byæilustracjami zachowañ patologicznych z punktu widzenia psychologii. Mamypostaci depresyjne, kumuluj¹ce agresjê, kieruj¹ce j¹ do wewn¹trz, pod¹-¿aj¹ce drog¹ ofiary, czy masochistyczne wrêcz, jak Ma³a Syrena. W baœniachspotykaj¹ siê one z pociech¹, nagrod¹, czasami dopiero w ¿yciu poœmiertnym,jak dzieje siê w przypadku Dziewczynki z zapa³kami. W ¿yciurealnym ró¿nie bywa, najczêœciej jest zupe³nie odwrotnie. Wpisanie siê (nieuœwiadomione)w ¿yciowy scenariusz np. ofiary raczej zapowiada jego realizacjêdo koñca.Jak zatem czytaæ baœnie Andersena, by nie szkodzi³y? Bo, ¿e czytaæ jenale¿y, to niepodwa¿alne. Wydaje siê, ¿e nale¿a³oby akcentowaæ w³aœnie tewartoœci, które buduj¹ wra¿liwoœæ dziecka, ale jednoczeœnie rozmawiaæ, podawaæw w¹tpliwoœæ zachowania, dzia³ania bohaterów, zadawaæ pytanie:Jak mog³oby inaczej potoczyæ siê historia, gdyby...? Prowadziæ dialogz uczniami na temat baœniowego œwiata Andersena, by by³ on raczej œwiatemdyskutowanym ni¿ przyjmowanym jako modelowy. Nale¿y stawiaæuczniom pytania, wytr¹caj¹ce ich z urokliwego, nasyconego ciemn¹ emocjonalnoœci¹œwiata baœni.Baœnie Andersena mog¹ staæ siê okazj¹, by porozmawiaæ o naturzewspó³czucia, które niepoparte dzia³aniem, nie ma wartoœci dla przedmiotutego¿ uczucia. Mo¿na to uczyniæ na przyk³adzie wspomnianej wczeœniejDziewczynki z zapa³kami.Przyk³adowe tematy dyskusji:– Wspó³czucie – komu bardziej potrzebne?– Natura smutku. Czy smutek przeszkadza, czy pomaga w ¿yciu?– Poœwiêcenie – heroizm czy g³upota?– Czy Ma³a Syrena mog³aby staæ siê wzorem osobowym?