terapia pedagogiczna

248Recenzjeciowych; teorii interakcjonizmu, charakteryzuj¹cej miasto jako uk³adspecyficznych interakcji spo³ecznych, w których istotn¹ rolê odgrywaj¹elementy przestrzenno-architektoniczne; nurtu socjologii humanistycznej,koncentruj¹cej siê na analizowaniu zjawisk spo³ecznych w kontekœcie ludzkiegodoœwiadczenia i dzia³ania – miasto staje siê zatem faktem spo³ecznympodlegaj¹cym rozwa¿aniom wy³¹cznie przez pryzmat jednostkoweji grupowej œwiadomoœci (Dyoniziak i in., 1997).Podstaw¹ do jakiejkolwiek (w szczególnoœci zaœ – socjopedagogicznej)analizy miasta jest przekonanie, i¿ stanowi ono œrodowisko ¿ycia bliskiecz³owiekowi, najpe³niej zaspokajaj¹ce jego spo³eczne potrzeby 1 . Jednak¿eze wzglêdu na fakt, ¿e miasto mo¿e byæ przez cz³owieka traktowane wy-³¹cznie jako œrodowisko mieszkalne – jego wielkoœæ powoduje aberracjew postrzeganiu go jako ca³oœci przestrzenno-kulturowej. Rozpada siê onow œwiadomoœci mieszkañca na poszczególne fragmenty, zindywidualizowane„uk³ady autopsyjne”, wspó³organizuj¹ce codzienn¹ egzystencjê i ¿yciow¹aktywnoœæ cz³owieka. „Z tego punktu widzenia krytykuje siê miastojako postaæ ¿ycia zbiorowego, uwypukla siê te cechy, które œwiadcz¹ o brakuwiêzi lokalnych, co mo¿e tworzyæ spo³eczny i psychiczny dyskomfortjednostce. Jeœli wspólnota przestrzeni ma charakter jedynie nominalny,to mimo bliskoœci przestrzennej, mimo podobieñstwa statusów cz³onkowietej zbiorowoœci staj¹ siê rozproszeni i obcy sobie (baumanowskie kategorie:»spacerowicza«, »parweniusza« i »pariasa«, czy te¿ M. Kundery»wieczna epizodycznoœæ«). Obraz miasta ujawnia jego amorficznoœæ, to znaczybrak wyraŸnej struktury porz¹dkuj¹cej relacje miêdzy grupami i jednostkaminadaj¹cej im status spo³eczny. Krytycy miasta zwracaj¹ g³ównieuwagê na dehumanizuj¹ce funkcje wielkich miast” (Dyoniziak i in.,1997, s. 99). Wówczas na rzeczywiste funkcjonowanie miasta sk³adaj¹ siêrównie¿ procesy i zjawiska spo³eczne, które dziêki swemu charakterowi1Literatura poœwiêcona miastu i rozmaitym obszarom jego oddzia³ywania jestniezwykle obszerna. Teorii miasta oraz jego strukturze swe prace poœwiêcali m.in.:K. Frysztacki, B. Ja³owiecki, E. Kaltenberg-Kwiatkowska, P. Kryczka, M. Malikowski,W. Mirowski, B. Misztal, S. Nowakowski, P. Rybicki, S. Solecki, P. Œwianiewicz, J. Turowski,A. Wallis, R.B. WoŸniak, J. Zió³kowski. Problematykê zwi¹zan¹ z przemianamispo³ecznymi i kulturowym obszarem oddzia³ywania miasta poruszaj¹ chocia¿bypozycje takich autorów jak: R. Cichocki, M. Czerwiñski, R. Dyoniziak, A. G³adysz,A. Harañczyk, K. Iwanicka, B. Ja³owiecki, A. Karwiñska, B. Kunicki, J. Malanowski,W. Misiak, Z. Pióro, K. Podemski, A. Radziewicz-Winnicki, R. Siemieñska,M.S. Szczepañski, J. Turowski, A. Wallis, J. Wêgliñski. Funkcjonowanie rodzinyw œrodowisku miejskim, jak równie¿ zagadnienia jej wielop³aszczyznowej dysfunkcjonalnoœciomawiaj¹ m.in.: W. Ambrozik, J. Czekaj, A. Kotlarska-Michalska,I. Lepalczyk, M. £¹czkowska, P. Mosiek, J. Wódz. Natomiast problematykê wychowawczegooddzia³ywania miasta podejmuj¹ m.in. pozycje: W. Ambrozika, T. Fr¹ckowiaka,K. Przec³awskiego, S. Wawryniuka, W. Winc³awskiego, M. Winiarskiego.