finalVersion

Prent met het boogvormige bouwspoor op de Donjon. Links op
de achtergrond de Sint-Nicolaaskapel
3.2 Fase 2: Gebruik en aanpassingen
Links vervuild stucwerk in De Kiefhoek. Op de
achtergrond het onlangs opgeknapte kerkgebouw.
Toch hoeven zichtbare tekenen van de tijd niet te betekenen dat de waardering voor een
gebouw minder wordt. Dat zou alleen zo zijn als iedereen aanhanger zou zijn van de
nieuwheidswaarde van Riegl. Maar, zoals we inmiddels weten, bestaat er ook een
ouderdomswaarde. En die blijkt uit het eerdergenoemde onderzoek van Ganzeboom een
opvallend grote, positieve invloed te hebben op de beleving van monumenten. Ganzeboom
schrijft over zijn onderzoeksresultaten dat de ‘invloed van “ouderdom” (…) van een tenminste
even grote betekenis (is) als “monumentaliteit”. (…) Het oude als zodanig wordt hoog
gewaardeerd.’ 153
Bij die waardering voor ouderdomsslijtage is er echter wel een onderscheid tussen de
manier waarop traditionele materialen ouderdom vertonen, en welke effecten ouderdom heeft
op moderne materialen. En dat noemt de hedendaagse architect Max van Huut dan ook precies
als reden waarom hij met zijn (traditionalistisch georiënteerde) architectenbureau liever die
eerste categorie in zijn ontwerpen toepast: ‘Wij gebruiken graag baksteen omdat het mooi
veroudert. Veel mooier dan beton bijvoorbeeld, beton krijgt verkeerde rimpels.’ 154
3.2.4 Omgeving
Natuurlijk verandert gedurende fase twee niet alleen het te reconstrueren of
gereconstrueerde gebouw zelf. Ook de openbare ruimte en de gebouwen rondom het
monument worden in de loop der tijd aangepast aan de nieuwe wensen en eisen van de
gebruikers. Hier wordt in de geanalyseerde teksten echter vrijwel nooit aan gerefereerd.
Boshouwers onderstreept nog wel de bijzonderheid van de burcht en zijn Donjon, door erop te
wijzen dat Nijmegen belangrijke historische ontwikkelingen doormaakte in de periode dat
deze bouwwerken het aanzicht van de stad bepaalde. En als je de burcht zelf als omgeving van
de Donjon interpreteert, dan wordt daar ook het nodige over gezegd. Vooral de enorme
verscheidenheid aan machthebbers die in de burcht hebben gewoond (en die het steeds aan
153 Ganzeboom (1982). p 19
154 Ramaer, J., ‘Een gebouw moet je hart aanspreken’ in de Volkskrant (Kunstkatern), 01-02-2007
98