finalVersion

4.1 Fase 5(a): Bouwtechnische haalbaarheid
Ansichtkaart van het Crystal Palace in Londen. Ansichtkaart van het Paleis voor Volksvlijt, met zicht
op de achterkant van het bouwwerk (en op het park) .
bouwkundige constructie kan Schippers grotendeels halen uit de bewaarde blauwdrukken, die
elke keer gemaakt zijn als er een verbouwing in het gebouw plaatsvond.
Ook de initiatiefnemers van de reconstructie van de ‘Utrecht’ hoeven zich weinig zorgen
te maken als het gaat om documentatie. Hylkema stelt dat we dankzij de inhoud van de
archieven van het NAi, het Utrechts archief en het AMEV bedrijfsarchief ‘tot in detail op de
hoogte zijn van de architectonische verschijning van de “Utrecht”.’ 234 Maar documentatie is
één ding. Of je datgene dat op papier is vastgelegd vandaag de dag nog wel kunt bouwen, is een
tweede.
4.1.2 Ambachtelijkheid
De bouwwereld van vandaag de dag is niet te vergelijken met die van de bouwmeesters van
keizer Frederik Barbarossa, die eeuwen geleden de Valkhofburcht bekroonde met de Donjon.
Maar ook bij de bouw van het Philipspaviljoen, de jongste van mijn casusmonumenten, ging
het er heel anders aan toe dan tegenwoordig. De veranderingen in de bouw, vooral die sinds
het begin van de moderniteit, zijn volgens Cornelissen-Bakker voor een belangrijk deel het
‘gevolg van de industriële productie.’ De nieuwe bouwmethodes die daaruit voort zijn
gekomen, hebben een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de moderne bouwkunst,
zeker ook in esthetisch opzicht.
In de moderne architectuur wordt er over het algemeen minder aandacht besteed aan het
soort details en afwerkingen waar meer traditionalistische bouwwerken veelal hun
ambachtelijke uitstraling aan ontlenen. Deze ‘verarming’ van de bouwpraktijk, zoals
Cornelissen-Bakker het noemt, is vooral te wijten aan het feit dat de industrialisatie en
standaardisatie de hoeveelheid handwerk in de bouw aanmerkelijk heeft gereduceerd. En zo is
dat de laatste decennia in vrijwel elk (massaal) productieproces gegaan. 235 De bouw loopt in die
ontwikkeling overigens eerder achteraan, dan voorop.
In de wijze waarop de afgegoten festoenen op de reconstructie van het St. Lucasgildehuis
bevestigd zijn, zien een aantal respondenten een duidelijke illustratie van de teloorgang van de
234 Hylkema (2004), p 73
235 In de designwereld zie je dat het verlangen naar ambachtelijkheid momenteel juist weer toeneemt.
133