finalVersion

4.4 Fase 5(d): Tijdsgeest
van de identiteit van het hele Nederlandse volk. Hij benadrukt dat het niet voor niets is
aangewezen als een drievoudig beschermd rijksmonument. En daarom is Rosendaal er fel op
tegen dat de Nijmegenaren zich het Valkhofpark toe zouden eigenen door er een toren op te
bouwen.
Het probleem van de eventuele verstoring van een rijksmonument speelde in
Hellevoetsluis veel minder. De reconstructie van het Pomphuis werd over het algemeen juist
beschouwd als een versterking van de beleving van het beschermde droogdok, dat goed
zichtbaar is gelegen aan de rand van de oude vesting. Net als Boshouwers met zijn Donjon, ziet
Jurgens voor het droogdok een belangrijke taak weggelegd in de identiteitsvorming van de
plaatselijke bevolking. Hellevoetsluis heeft als groeigemeente in korte tijd heel veel nieuwe
inwoners heeft gekregen. Dat maakt het volgens Jurgens extra van belang dat ook deze
nieuwkomers ‘een relatie opbouwen met hun stad. En dan niet alleen met de
nieuwbouwwijken waar ze nu wonen, maar ook met de oude vesting.’ Het is niet moeilijk voor
te stellen dat het opmerkelijke rijksmonument, met zijn horecafaciliteiten in het
gereconstrueerde Pomphuis, bij uitstek de potentie wordt toegedicht om zo’n relatie tot stand
te brengen.
Tijmes ziet een vergelijkbare rol weggelegd voor de reconstructie van de ‘Utrecht’. Als er
in de binnenstad geen plek is, denkt hij dat het ‘een schitterende eyecatcher’ kan worden in
het park van de Utrechtse nieuwbouwwijk Leidsche Rijn. 363 Hij voorziet dat dankzij de
reconstructie een binding tot stand kan komen tussen de inwoners van Leidsche Rijn en de
oude stad. Zo wordt het ‘wat meer een eenheid’, aldus Tijmes. 364 Coenen denkt echter dat het
‘scenario van herbouw op een andere, al dan niet met de oude situatie vergelijkbare locatie’
niet aan te bevelen is. 365 De ‘ongewenst overdreven solitaire presentatie’ van de reconstructie
zou de noodzakelijke ‘ankers’ van zijn eigen ‘(cultuur) historische context ontberen.’ 366
Terugkeer naar de oorspronkelijke context is voor de reconstructie van het
Philipspaviljoen in elk geval geen optie. Het stond in 1958 immers op de Expo van Brussel, en
zal nu in Eindhoven uit zijn as moeten herrijzen. De Jonge denkt echter dat dit niet zo’n groot
probleem is. Tijdelijke paviljoens zijn sowieso onafhankelijker van hun omgeving dan meer
permanente bouwwerken. En ze zijn een stuk hanteerbaarder, zeker in vergelijking met
bijvoorbeeld een kolos als het Paleis voor Volksvlijt.
Ondanks de gewijzigde context van het monument, denkt De Jonge dat de reconstructie
van het Philipspaviljoen zich uitstekend leent voor een bijdrage aan de identiteit van
Eindhoven. Hij verteld dat het paviljoen van Le Corbusier, net als veel andere paviljoens, van
oorsprong al bedoeld was ‘als manifest, dus als identiteit van een bepaald moment.’ Het gold
‘als een icoon van de innovatieve potentie van Eindhoven in verleden en heden’, licht
363 Kam, de (2004), p 98
364 Idem
365 Coenen, (2004), p 65
366 Idem
177