finalVersion

2.1 Denslagen
Een voorbeeld van hedendaags traditionalisme: De Resident in
Den Haag, voltooid in 2002.
Een voorbeeld van historisme: Esonstad, een vakantiedorp
in Friesland, geopend in 2006.
kijkt naar de vormgeving van de gevel (de veelal onzichtbare constructie gaat over het
algemeen wel met nieuwe ontwikkelingen in de bouwtechniek mee). Het verschil tussen
traditionalisme en historisme zit hem dus vooral in de mate waarin ze rechtstreeks naar het
verleden verwijzen, respectievelijk meer als een eigentijdse interpretatie, of meer als een
letterlijke pastiche van stijlkenmerken uit de architectuurgeschiedenis. Een keiharde
scheidslijn tussen de twee architectuurstromingen is echter moeilijk te trekken.
De reconstructie gaat nog een stap verder dan het meer of minder rechtstreeks imiteren
van kenmerkende elementen van historische bouwstijlen in een nieuw ontwerp. Bij een
reconstructie, zoals ik de term in deze thesis hanteer, wordt een poging gedaan een specifiek
gebouw in zijn geheel (of in elk geval de hele voorgevel) na te bootsen, zodat er een min of
meer exacte kopie van ontstaat. Natuurlijk zijn er ook binnen de reconstructiepraktijk
gradaties in hoeverre het nieuwe gebouw daadwerkelijk precies overeenkomt met het
origineel. 59 Het doel is echter helder, namelijk het doen herleven van juist dat ene gebouw, en
niet alleen van de stijl waarin het gebouwd is, zoals bij het historisme. En het doel is duidelijk
ook niet om volgens de traditionalistische werkwijze eigentijds voort te borduren op de
algemene kenmerken van het gebouw. De reconstructie is dus relatief goed af te bakenen van
het historisme en het traditionalisme.
Moeilijker is het onderscheid tussen herbouw en reconstructie. In het dagelijks taalgebruik
worden ze nogal eens door elkaar gebruikt, en ook Denslagen maakt in zijn boek niet echt een
duidelijk verschil tussen de twee begrippen. Toch ligt er in de woorden een verschil in
betekenis besloten. Het woord herbouw suggereert een situatie waarin het bouwmateriaal van
het afgebroken origineel nog (grotendeels) aanwezig zou zijn. Denk bijvoorbeeld aan de
recentelijk herbouwde Frauenkirche in het Duitse Dresden. Daar lag het materiaal van de
59 Er kan bij een reconstructie bijvoorbeeld gekozen worden voor een moderne draagconstructie. Zo is het
gereconstrueerde Zalmhuis in Capelle aan de IJssel voornamelijk opgetrokken uit beton en staal, terwijl het
oorspronkelijke gebouw geheel van hout was. Ook wat de vormgeving en omvang betreft is het nieuwe Zalmhuis
overigens meer een nadrukkelijk op het oude Zalmhuis geïnspireerd ontwerp dan een historisch verantwoorde
reconstructie. (Haan, H. de, ‘Reconstructie met nieuwe materialen, het Zalmhuis Capelle a/d IJssel’, Het Houtblad,
vol. 14, oktober (2002), pp 56-61)
48