finalVersion

3.1 Fase 1: Ontwerp en bouw
Ontwerpschets van J.J.P. Oud voor De Kiefhoek. Het Philipspaviljoen in aanbouw
(beton op een staalskelet).
vermoedelijk omdat het hier gaat om de discussie hoe oud de burcht eigenlijk is. Hoe ouder de
burcht, hoe meer geschiedenis er aan de burcht vastzit. En dat versterkt het argument om (een
gedeelte van) de burcht te reconstrueren, zo zou zijn redenering kunnen luiden. Boshouwers
spreekt dat echter nergens specifiek zo uit.
3.1.2 Naamsbekendheid architect
Van twee van de drie casussen die voortbouwen op een eerder bouwwerk, is de architect
niet bekend. Daarmee doel ik op de Donjon en het St. Lucasgildehuis. Van de (spits van de)
Haringpakkerstoren weet men wel wie er voor het ontwerp getekend heeft, en hetzelfde geldt
voor de overige vijf casussen. Geen van de architecten waarvan we weten dat ze
verantwoordelijk waren voor het ontwerp van deze zes casussen, is nog in leven. Niettemin
genieten vijf ervan, hoewel niet in gelijke mate, nog steeds bekendheid.
Wat betreft de bekendheid van de architect, is het Philipspaviljoen een bijzonder geval.
Niemand zal de roem en de invloed van Le Corbusier, op wiens naam het paviljoen officieel
staat, in twijfel trekken. Denslagen bijvoorbeeld noemt het paviljoen een ‘kunstwerk van de
grote bouwmeester.’ Voor hem is dat een belangrijk argument voor een reconstructie: ‘Als
herinnering, als eerbetoon aan een groot architect.’ Het maakt hem niet zoveel uit dat Le
Corbusier eigenlijk ‘niet erg geïnteresseerd (was) in de bouw van het Philips paviljoen’, en
daarom ‘het grootste deel van het ontwerpwerk liet (…) doen door de veel jongere Griekse
ingenieur-componist Iannis Xenakis.’ 105 Deze anekdotische leerling-leermeester verhouding
kende overigens een tragisch einde. Een verzoek bij zijn meerdere om erkenning voor de
gedane arbeid voor het Philipspaviljoen, kwam Xenakis op ontslag te staan: ‘Zo gaf Le
Corbusier de wereld de componist Xenakis in plaats van de architect Xenakis.’ 106 Het moge
duidelijk zijn dat er in de argumentatie voor de reconstructie van het Philips paviljoen vooral
geschermd wordt met de klinkende naam Le Corbusier. Daar valt nu eenmaal meer draagvlak
mee te winnen dan met het noemen van de veel minder bekende Xenakis.
Iets minder beroemd dan Le Corbusier, maar eveneens een internationaal erkend
boegbeeld van het moderne bouwen, is de architect van De Kiefhoek, J.J.P. Oud. ‘In de tweede
105 Hulsman, B., ‘Geef me twee miljoen en ik bouw het ding’ in NRC Handelsblad, 19-06-2006
106 Idem
81