finalVersion

1.4 Casusbeschrijvingen
Momenteel is de gemeente aan zet om de plannen voor reconstructie te realiseren. Eerst
moet echter nog een haalbaar en representatief ontwerp worden gemaakt. De vormgeving van
de toren zal moeten worden vastgesteld, maar er moet ook gezocht worden naar geschikte
functie, en er dient een verantwoord financieel plaatje op tafel te komen. Daarnaast is het nog
onduidelijk of er van rijkswege ontheffing zal komen van de drievoudige bescherming van het
Valkhofpark. Medy van der Laan, tot juni 2006 verantwoordelijk staatssecretaris, had in eerste
instantie het negatieve advies van de RACM in deze zaak (dat grotendeels gebaseerd was op
dat van 1997) overgenomen. Daar kwam ze later echter weer op terug. Vanwege het
terugtreden van haar partij uit de regering, is het niet meer tot een inhoudelijke herziening
van haar advies gekomen. Het is dus afwachten met welk advies Ronald Plasterk, sinds
februari 2007 de nieuwe minister van cultuur, zal komen.
Ik heb vier interviews gehad met personen die een uitgesproken mening hebben over de
reconstructie van de Donjon. Twee daarvan waren voorstanders, te weten Fer Boshouwers,
voorzitter van de Valkhof vereniging, en Peter Rietbergen, hoogleraar cultuurgeschiedenis aan
de Radboud Universiteit in Nijmegen. Op die universiteit geeft ook de derde respondent les,
Joost Rosendaal, universitair docent nieuwste geschiedenis. Hij is tegenstander van de
reconstructie van de Donjon, net als Gerda Cornelissen-Bakker, respondent nummer vier.
Cornelissen-Bakker werkt als consulent waardestelling bij de RACM, en is bovendien coauteur
van het advies van Medy van der Laan over de Donjon.
1.4.3 Pomphuis, Hellevoetsluis
Het vestingstadje Hellevoetsluis heeft een lange maritieme traditie. Het was in de
achttiende eeuw zelfs ‘de belangrijkste marinehaven van ons land.’ 31 Het huidige Droogdok
Jan Blanken representeert die geschiedenis. Het rijksmonument is vernoemd naar zijn
waterbouwkundig en militair geschoolde schepper Jan Blanken (1755-1838), die later in zijn
carrière Inspecteur Generaal van de Waterstaat zou worden. In het kader van de
modernisering van de marinewerf ontwierp hij aan het begin van de negentiende eeuw het
eerste stenen droogdok van Nederland. Het dok bestond uit twee delen, het kieldok en het
twintig jaar later voltooide timmerdok. Eén van de vooruitstrevende aspecten van het
droogdok was de schipdeur (bateau-porte), die naar Frans model het dok van de haven
scheidde. In die tijd gebruikte men daar meestal gewone sluisdeuren voor. Oorspronkelijk was
de schipdeur van hout, maar in 1884 werd deze vervangen door een welijzeren exemplaar.
Honderd jaar na deze ingreep was het droogdok ernstig vervallen geraakt. Lange tijd had
groeigemeente Hellevoetsluis niet naar het droogdok omgekeken. In de jaren tachtig echter
begon men er weer potentie in te zien. Nadat een aantal plannen was stukgelopen op politieke
onenigheden, was de restauratie van de genoemde schipdeur eind jaren negentig de eerste
(moeizame) stap in de richting van een complete restauratie van het dok. Die complexe en
kostbare onderneming kon pas echt goed op gang komen toen de rijksoverheid, na jaren van
31 Gier, W. de, Het Droogdok van Hellevoetsluis, zijn tijd ver vooruit, Stichting Droogdok Jan Blanken,
Hellevoetsluis 2002, p 12
29