finalVersion

3.1 Fase 1: Ontwerp en bouw
De Amsterdamse torenspitsen van Hendrick de Keyser, met uiterst links de
Haringpakkerstoren.
reconstructie. Wanneer een te reconstrueren monument minder uniek is, benadrukken zij dat
het gebrek aan uniciteit een goede reden is om van reconstructie af te zien. De spits van de
Haringpakkerstoren bijvoorbeeld mag dan wel samen met de andere Amsterdamse spitsen van
De Keyser gerekend worden tot ‘het hoogtepunt van de ontwikkeling van de houten
torenbekroningen’, met de reconstructie zou er geen uniek stukje architectuurgeschiedenis
terugkeren in Amsterdam. 119 Het merendeel van de torenspitsen waarmee Hendrik de Keyser
het Amsterdamse zeventiende-eeuwse stadsgezicht markeerde, staat vandaag de dag namelijk
nog steeds overeind. Zelfs de initiatiefnemer van de reconstructie van de Haringpakkerstoren,
Van Well, stelt dat er nog zo’n twintig van hetzelfde soort torens in en rondom de
Amsterdamse grachtengordel staan. Hij zou ook eigenlijk liever de latere koepelvormige
opbouw terugzien. Die vindt hij veel leuker en herkenbaarder ‘dan die opgedirkte spits’ van
De Keyser. Ook Denslagen benadrukt dat er nog genoeg ‘topjes’ van de Amsterdamse
stadsarchitect over zijn, en dat is voor hem een belangrijke reden om tegen het plan voor een
reconstructie van de Haringpakkerstoren te zijn.
3.1.4 Uniciteit functie
De Haringpakkerstoren, met de koepel van
A. van der Hart (Jelgerhuis, 1829).
Het kan voorkomen dat een verdwenen monument qua vormgeving niet uniek is, maar
wel voor een unieke functie is ontworpen. In dat geval bezit het soms toch voldoende uniciteit
om een reconstructie mee te legitimeren. Zo is het neoclassicistische ontwerp van het
Pomphuis in Hellevoetsluis is niet erg uniek. Van deze typisch achttiende- en negentiendeeeuwse
stijl zijn in Nederland nog relatief veel voorbeelden te vinden. Er steekt echter een
‘buitengewoon leuk verhaal’ achter de functionaliteit van het gebouw, zoals Jurgens het zegt.
119 Heer, de (2000), p 123
85