finalVersion

3.4 Fase 4: Fysieke afwezigheid
Zicht op het Waalfront van Nijmegen, met uiterst links de Waalbrug. Meteen rechts daarvan, de Valkhofheuvel met de tijdelijke
replica van de Donjon. Helemaal aan de rechterkant van de afbeelding staat de toren van de Stevenskerk.
tegenstanders vreest zij, dat een grote toren als de Donjon afbreuk zal doen aan dit
cultuurhistorisch waardevolle beeld. Boshouwers brengt daar tegen in, dat vanaf het moment
dat Nijmegen als stad begon mee te tellen, er een evenwicht in het panorama bestond tussen
de Stevenskerk en de reuzentoren. Het slopen van de Donjon heeft dit evenwicht doorbroken,
maar met de reconstructie zou dat volgens hem weer kunnen worden hersteld.
Nog opmerkelijker dan de discussie over het stadsbeeld is de stelling van architect Ben van
Berkel dat het concept van zijn Museum Het Valkhof uit 1999 geen burcht in zijn directe
omgeving verdraagt. Boshouwers is van deze inmenging van de architect in de discussie over
de reconstructie niet gediend. ‘Hij mag blij zijn dat hij hier iets neer heeft mogen zetten’, is
zijn opvatting hierover. Denslagen is het echter in zoverre met Van Berkel eens, dat hij vindt
dat je in ‘een soort anachronistische wereld’ terechtkomt als je vlak naast zo’n modern gebouw
een reconstructie van een toren uit lang vervlogen tijden neer zou zetten. Dat kan je volgens
hem dus maar beter laten.
Iets vergelijkbaars geldt volgens Denslagen bij de casus van de Haringpakkerstoren: ‘De
hele omgeving is al zodanig veranderd, dat het een beetje een raar torentje zou worden.’ Dat
heeft vooral te maken met de nieuwe hoge bouwwerken in de omgeving (en dan vooral met de
nabijgelegen glimmende toren van Wagon Lits). Deze gebouwen zouden een reconstructie van
de Haringpakkerstoren tot dwergachtige proporties reduceren, net zoals de Munttoren
tegenwoordig door het later gebouwde Carltonhotel wordt overschaduwd. Bovendien, zo zegt
Denslagen, als Amsterdam de toekomstvisie had gehad de Haringpakkerstoren na afbraak te
reconstrueren (en met dat doel was de toren immers zo minutieus gedocumenteerd), dan had
de gemeente daar rekening mee moeten houden in het bestemmingsplan. En dat heeft ze niet
gedaan, getuige het feit dat op de plek waar ooit de Haringpakkerstoren stond, zich nu een
drukke doorgangsweg bevindt. Een eventuele reconstructie zou daarom ongeveer dertig meter
verderop moeten plaatsvinden.
Denslagen ziet het initiatief voor de reconstructie van de Haringpakkerstoren als een uiting
van ontevredenheid over het stedenbouwkundige beleid van het stadsbestuur. Hij vermoedt
dat Amsterdammers gecompenseerd willen worden voor de prétwintigste-eeuwse gebouwen
die elders in de stad tegen de vlakte zijn gegaan, en waar vaak een moderne invulling voor in
de plaats is gekomen. Bovendien vindt Denslagen het er op lijken dat Stadsherstel met het plan
voor de Haringpakkerstoren ‘wraak wil nemen op de monumentenzorg die zich de laatste
122