finalVersion

De nostalgisch vormgegeven Vinex-wijk Brandevoort, in
Noord-Brabant.
4.4 Fase 5(d): Tijdsgeest
Een voorbeeld van een zogeheten boerderette.
De hedendaagse tegenstelling in Nederland tussen de nostalgische smaak van het grote
publiek en het functionalisme van de professionals, wordt door Den Boer als volgt verwoordt:
‘Aan de ene kant staat de consument met een hang naar romantiek, die in het ergste geval
resulteert in sentimentele boerderettes. Aan de andere kant staat de deskundige architect die,
vertrouwend op zijn verstand, economisch verantwoorde kantoren uit de grond stampt,
waarbij de menselijke maat ondergeschikt is aan de functionele bereikbaarheid.’ 342 Het
modernisme heeft volgens Den Boer geleid tot ‘een onttovering van de gebouwde omgeving.
Het woord “schoonheid” is bijna een taboe-onderwerp geworden onder ontwerpers, omdat het
niet rationeel te definiëren is.’ 343
De architect Ashok Bhalotra zegt daarover dat ‘het woord mooi’ onder architecten zelden
wordt gebruikt, ‘uit angst, net als gelovigen die God niet ter discussie stellen. Het woord mooi
mag niet gebruikt worden vanuit een dogmatisch denken.’ 344 Denslagen illustreert dat dogma
in Romantisch Modernisme met een citaat, waarmee Hertzberger in 1980 zijn vakgenoten
wilde waarschuwen ‘voor de zonde van de schoonheid (…): “We worden op dit moment
geplaagd door het misverstand dat ’t bij architectuur voor alles gaat om vormen, lijnen en
proporties, die ontzag inboezemen door hun mooiigheid.”’ 345 Hoewel Hertzberger hier dus
constateert dat schoonheid als criterium voor architectuur in de jaren tachtig in opkomst was,
kunnen we uit de opmerkingen van Den Boer en Bhalotra opmaken dat het onderwerp door
architecten nog altijd nauwelijks geaccepteerd wordt als uitgangspunt bij het ontwerpen van
een gebouw.
Dat ontbreken van schoonheid als leidend voorwerp voor architecten lijkt door het
gewone volk als gemis te worden ervaren, vooral omdat hun idee van schoonheid zo afwijkt
van die van de culturele elite. Dat is onder andere te zien bij catalogusbouw. Dat is een
praktijk waarbij mensen op basis van een bouwcatalogus zelf een relatief goedkoop
nieuwbouwhuis kunnen samenstellen. Meestal valt de keuze op nostalgische woningtypes,
342 Boer, J. den, ‘Schoonheid lijkt taboe voor architecten’ in Trouw, 5-12-2006
343 Idem
344 Boer, J. den, ‘Mens heeft recht op schoonheid’ in de Volkskrant, 23-02-2007
345 Denslagen (2004), p 27
172