finalVersion

De gevelsteen aan de entreezijde van de reconstructie van het
Pomphuis: ‘1801/ het pompgebouw/ herbouwd/ 2001.’
4.3 Fase 5(c): Echtheid versus namaak
onjuistheden of onzekerheden hoeven bij het bereiken van dat doel voor hen geen enkele
belemmering te zijn. 290
Schilderij van René Magritte (1929): ‘Ceci n’est pas une
pipe’.
Dat neemt niet weg dat Boshouwers vindt dat het duidelijk moet zijn dat de toekomstige
Donjon een reconstructie is, en niet de oorspronkelijke toren van Frederik Barbarossa. Hij
vindt het daarom belangrijk dat ook na de komst van de reconstructie de hele geschiedenis van
de burcht verteld moet blijven worden, inclusief de betreurenswaardige sloop van de
reuzentoren. De discussie rondom de reconstructie van de Donjon en de bouw ervan vormen
dan gewoon een nieuw hoofdstuk in die geschiedenis van het Valkhofpark.
Naast het vertellen van de verhalen over de Donjon, moet je volgens Boshouwers er ook
gewoon ‘eerlijk opzetten, reconstructie anno 2010, als hij er dan staat.’ Hij verwijst daarbij
naar de gevel van het gebombardeerde stadhuis van Nijmegen, waarop netjes het
reconstructiejaar 1951 staat vermeld. 291 Hij had hier overigens ook naar het de reconstructie
van het Pomphuis kunnen verwijzen. Naast de ingang prijkt een gevelsteen waarop duidelijk
staat te lezen: ‘1801/ het pompgebouw/ herbouwd/ 2001.’ 292 Bij de reconstructie van het St.
Lucasgildehuis ontbreekt een dergelijke aanduiding, en in het ontwerp voor
Haringpakkerstoren is er vooralsnog evenmin in voorzien. Wel suggereert Van Well
gekscherend om de tekst ‘Ceci n’est pas une pipe’ op de gevel te laten zetten. Hij verwijst
daarmee naar het beroemde, gelijknamige kunstwerk van René Magritte. De Franse
kunstenaar wilde met het schilderij van een pijp aantonen dat een afbeelding van een
voorwerp nooit het voorwerp zelf kan zijn. Parallel daaraan kan een reconstructie ook nooit
gelijk staan aan het oorspronkelijke gebouw. Maar, zo denkt Denslagen, zolang je je daar
bewust van bent, is geschiedvervalsing ‘misschien wat minder erg.’
290 David Lowenthal gaat in zijn boek The Heritage Crusade uitvoerig in op dit onderscheid tussen de
wetenschappelijk georiënteerde ‘history’ en het meer evocatieve ‘heritage’.
291 Om precies te zijn staat er op de gevelsteen: ‘Hersteld, 1951’. Het stadhuis is nooit helemáál weggebombardeerd.
De buitenmuren stonden nog grotendeel overeind.
292 Op de gereconstrueerde façade van het Kinderhuis in Rotterdam staat zelfs, net als op het oorspronkelijke
gebouw, in grote letters anno 1886 geschreven. Hier heeft men zich kennelijk niet zo druk gemaakt om deze vorm
van geschiedvervalsing.
157