finalVersion

Reconstructie van het Barcelona paviljoen van Mies van der
Rohe, in Barcelona (origineel uit 1929).
3.3 Fase 3: Afbraak
3.3.1 Tijdelijkheid
3.3 Fase 3: Afbraak
Reconstructie van het Sonsbeek paviljoen van Aldo van Eijk,
in Arnhem (origineel uit 1966).
Er zijn tal van oorzaken die tot gevolg kunnen hebben dat een gebouw uit het straatbeeld
verdwijnt. Bij de meeste verdwijningen is er bovendien sprake van een combinatie van
factoren. Zo ook bij mijn casussen. Vooral bij de afbraak van de ‘Utrecht’ komen allerlei
motieven samen, en dat is terug te zien in de argumentatie. In de discussie over een eventuele
reconstructie van de ‘Utrecht’ wordt opvallend vaak en om diverse redenen naar de
voorgeschiedenis en het moment van afbraak verwezen.
Eigenlijk is er maar één monument binnen mijn casussen, waarvan de afbraak simpelweg
om één enkele reden heeft plaatsgevonden. En dat betreft het Philipspaviljoen van Le
Corbusier en Xenakis. Dit bouwwerk was namelijk van begin af aan voorbestemd om niet
langer te bestaan dan de wereldtentoonstelling waar het voor was gebouwd. En daarom werd
het paviljoen ‘na de Expo in Brussel weer met de grond gelijkgemaakt.’ 155 Ondanks deze
voorbestemming van tijdelijkheid, gaat er van (geslaagde) paviljoens kennelijk zo’n
aantrekkingskracht uit, dat niet altijd geaccepteerd wordt dat zij meestal maar een kort leven
zijn beschoren. Een reconstructie kan dan een uitkomst zijn. Het Barcelona paviljoen van Mies
van der Rohe, ontworpen voor de wereldtentoonstelling van 1929, is daar waarschijnlijk het
bekendste voorbeeld van. Maar dat staat in Spanje. In Nederland zijn er echter ook
voorbeelden van te vinden. Zo is het tijdelijke paviljoen, dat Aldo van Eyck ‘in 1966 voor de
beeldententoonstelling in het Arnhemse park Sonsbeek ontwierp’, in 2006 aan een tweede
leven begonnen. 156 Het bouwwerkje is gereconstrueerd in de beeldentuin van het Kröller-
Müller Museum. En nu maakt dus ook het Philipspaviljoen een kans op een wedergeboorte.
155 Snijders, P., ‘Geef Philipspaviljoen nieuw leven; Symposium over eventuele reconstructie van Poeme
Electronique’ in Eindhovens Dagblad, 03-06-2006
156 Rooy, M. van, ‘De geest van de tempel, Aldo van Eyck-paviljoen gereconstrueerd’ in NRC Handelsblad (CS), 31-
03-2006
100