finalVersion

3.4 Fase 4: Fysieke afwezigheid
positieve waardering bewezen (is) met (de) tijdelijke Donjon.’ 213 Met de aantekening van
Cornelissen-Bakker hier vlak boven in het achterhoofd, valt echter te betwijfelen of die
conclusie niet wat te voorbarig is.
De Stichting Droogdok Jan Blanken heeft een koers gevaren die vergelijkbaar is met die
van de Valkhofvereniging. Het Pomphuis is natuurlijk van een veel kleinere schaal dan de
Donjon, maar het principe dat in Hellevoetsluis is toegepast is in principe hetzelfde. In
afwachting van een permanente reconstructie werd met behulp van steigermateriaal en
golfplaten het volume van het verdwenen Pomphuis teruggebracht in het aanzicht van het
dok. Op die manier lieten stichting en gemeente volgens Jurgens de plaatselijke bevolking zien
dat er niet alleen maar eindeloos over de geldverslindende restauratie van het dok werd
vergaderd, maar dat er op die plek ook echt ‘iets van de grond kwam.’ Voorham noemt dit de
leverworstpolitiek: ‘Iedere dag een plakje, dan gaat iedereen er wel aan wennen en op een
gegeven moment is het klaar. Dan is het er gewoon.’
Die aanpak lijkt te hebben gewerkt. Langs de kade van het dok, waar tussen de afbraak van
het Pomphuis en de opbouw van het tijdelijke staketsel een nietszeggende loods van
betonplanken en asbestdakplaten het beeld bepaalde, staat tegenwoordig een volwaardige
reconstructie van het Pomphuis. Voorham denkt dat de tijdelijke replica zeker een rol heeft
gespeeld in het gemak waarmee het permanente exemplaar er zonder noemenswaardige
weerstand is gekomen. Aanvankelijk was het overigens de bedoeling om het tijdelijke
Pomphuis als uitkijktoren te laten fungeren, net als de tijdelijke Donjon. Dit plan werd echter
snel afgeblazen toen bleek dat het niet te beheersen was. Vooral voor spelende kinderen kwam
de veiligheid te veel in het geding. 214
3.4.4 Omgeving
Zoals we hierboven zagen, was de tijdelijke replica van het Pomphuis onder andere
bedoeld om te laten zien dat er vorderingen gemaakt werden in de plannen voor het droogdok.
Dat was nodig omdat het droogdok, de directe omgeving van het Pomphuis, in zwaar vervallen
staat verkeerde. Iedere verandering, waaronder die replica, werd dus ontvangen als een
positieve impuls. In Nijmegen pakt de rol van de omgeving, zoals die zich heeft gevormd na
het verdwijnen van de toren, minder gunstig uit voor de reconstructieplannen.
Het Valkhof is namelijk niet alleen beschermd als park en als archeologisch monument,
maar ook als onderdeel van het stadsbeeld van Nijmegen. Cornelissen-Bakker wijst er op dat
destijds bij het ontwerp van het Valkhofpark al in het oog is gehouden ‘dat het in de skyline
van Nijmegen werkt als groene tegenhanger van de Stevenskerk.’ Net als veel andere
213 http://www.nijmegen.nl/Actueel/referendumdonjon/argumenten.asp?ComponentID=68053&SourcePageID-
=66200#1 (het koppelteken na PageID is alleen voor de opmaak en moet dus weggelaten worden in het webadres)
214 De Valkhofvereniging heeft ook te maken gehad met de negatieve aspecten van een uitkijktorenfunctie. In juni
2006 sprong een 31-jarige vrouw van de tijdelijke replica naar beneden, waarbij ze uiteindelijk op het doek op de
verbreding aan de onderkant van het staketsel terechtkwam. Hierdoor overleefde ze haar zelfmoordpoging, en
moest zwaargewond naar het ziekenhuis worden afgevoerd. Wellicht dat deze tragische gebeurtenis door de
tegenstanders nog gebruikt gaat worden in de discussie over een permanente Donjon.
121