finalVersion

3.4 Fase 4: Fysieke afwezigheid
Vriend en vijand van de reconstructie van de Donjon zijn het er echter over eens dat van
deze oorspronkelijke opzet weinig meer over is. Boshouwers vindt het dan ook onterecht dat
onder andere de RACM nog steeds blijft ‘leuren met die internationaal bekende naam.’ Een
naam overigens die ook tot verwarring kan leiden, getuige een passage in het interview van
Rosendaal met ANS. Daarin verwijst hij naar de betreffende Zocher als ontwerper van het
Vondelpark, waarmee hij het belang van deze persoon wil benadrukken. Het is echter de zoon
van J.D. Zocher sr. geweest, die ruim een halve eeuw na het werk van zijn vader in Nijmegen
het park in Amsterdam vormgaf.
Toen het Valkhofpark als monument werd aangewezen, was het al (lang) niet meer in
oorspronkelijke staat. De RACM geeft in zijn recente advies aan de gemeente toe dat materieel
gezien het park niet meer het ontwerp van Zocher representeert. Het park is volgens het
advies echter wel nog steeds van cultuurhistorische waarde, vooral omdat de overgebleven
bouwfragmenten (de Sint-Nicolaas kapel en de Barbarossaruïne) nog steeds het uitgangspunt
vormen van de huidige parkaanleg. Hierdoor leeft het oorspronkelijke concept, ondanks alle
aanpassingen en de verwaarlozing van het park, tot in het heden voort. En daarom zou een
groot bouwwerk als een nieuwe reuzentoren ook in de huidige situatie een verstoring van dit
concept veroorzaken.
Maar dat is nog niet alles. Er zijn ook tegenstanders die zich zorgen maken over de natuur
in het park. Er zouden planten en dieren moeten wijken voor de voorgenomen
bouwpraktijken. Maar is er echt zo’n bijzondere flora en fauna op het Valkhof te vinden?
Anouk Riehl, toch echt een tegenstander van reconstructie, vindt de ecologische waarde van
het park een zwak argument: ‘het is (…) geen natuurreservaat.’ 211 Ook Rietbergen kan zich
niet zo druk maken over de gevolgen van reconstructie voor de natuur. ‘Misschien moet er wel
een struik weg, maar dan zet je er weer een nieuwe struik voor terug. Zo gaat dat bij elke park
dat je wilt onderhouden.’ Bovendien is de huidige parkaanleg dusdanig vormgegeven, dat je
volgens hem, ‘toeval of niet’, de toren kunt herbouwen ‘zonder dat je het park zoals het er nu
is, aantast.’
De organisatoren van de Valkhof Affaire hebben weer andere zorgen. Samen met de
liefhebbers van dit popfestival verzetten zij zich al jaren actief tegen de reconstructieplannen.
Volgens Rosendaal en Boshouwers is de Valhof Affaire echter ieder jaar weer een aanslag op
de toestand van het park. Bezorgdheid over de toekomst van het park als kwalitatief
hoogstaand stadspark is daarom niet het sterkste argument van de Affaire. De weerstand van
de organisatoren van het festival tegen het reconstrueren de Donjon komt dan ook
voornamelijk voort uit de angst dat ze hun muziektenten straks niet meer neer zouden kunnen
zetten op de plek waar de reconstructie moet komen te staan.
Kortom, de waarden die in plaats zijn gekomen van de Valkhofburcht leveren een
behoorlijke waslijst van bezwaren tegen reconstructie op. Voor de voorstanders is het dan ook
een gouden greep geweest om ter gelegenheid van het tweeduizendjarige bestaan van
Nijmegen een tijdelijke Donjon te bouwen. Tegen zo’n tijdelijk bouwwerk van bedrukt doek
211 Riehl (1997), p 90
119