finalVersion

Het Groninger Museum, met afzonderlijke delen die zijn
ontworpen door diverse architecten. Opgeleverd in 1995.
4.4 Fase 5(d): Tijdsgeest
Het ING House langs de A10, in Amsterdam. Ontworpen
door Meyer en Van Schooten (2002).
In weerspraak met de opmerking van Hertzberger, betoogt Schippers dat het niet zozeer
nostalgie is wat hem drijft. Voor hem en zijn stichting geldt het Paleis voor Volksvlijt juist als
toonbeeld van moderne architectuur. In zijn ogen is het Paleis zelfs moderner dan veel
modernistische bouwwerken van tegenwoordig, of in elk geval tijdlozer. Spraakmakende,
hedendaagse gebouwen, zoals het Groninger Museum en het ING kantoor langs de A10, zijn
volgens hem vooral modeverschijnselen die nu alweer gedateerd aandoen. 353 ‘Ik ben gek op
moderne bouwkunst’, zegt Schippers, ‘maar het is ook wel eens leuk om dat modernisme niet
alleen maar in de waan van de dag te zien. Als je het wat ruimer ziet, is het Paleis voor
Volksvlijt ook een modern gebouw.’
Het Paleis voor Volksvlijt is functioneel, geometrisch en universeel, maar tegelijkertijd
geeft het bouwwerk ook gestalte aan het optimisme van een tijdperk dat voorbij is, benadrukt
Schippers. En in die zin kan zijn plan inderdaad worden opgevat als een nostalgisch initiatief.
‘Maar wat zou er op tegen zijn’, vraagt Schippers zijn toehoorders, ‘dat je erg benieuwd bent
hoe het er in het echt heeft uitgezien?’ Hij vindt het juist mooi dat je een spel met de tijd kan
spelen, door een verdwenen gebouw weer terug te laten keren. Hij toont zich wat dat betreft
dus een geestverwant van Patijn, die in subparagraaf 4.3.1 liet weten ook graag te spelen met
de geschiedenis.
Kuipers was in diezelfde subparagraaf niet zo te spreken over het spel van Patijn, maar ze
ontkent dat De Kiefhoek ooit vanuit nostalgie is gelegitimeerd. Het monument is immers nooit
lang weggeweest. Als mensen iets terug willen hebben dat ‘al vijftig of tweehonderd jaar in het
stadsbeeld ontbreekt’, dan pas spreek je van nostalgie, is haar overtuiging. Paul Meurs heeft
een wat ander idee over het nostalgische gehalte van De Kiefhoek. Aan zijn bezoek aan de
reconstructie van het Rotterdamse wijkje houdt hij een onbestemd gevoel over. Hij mist de
afstand tussen kopie en origineel, en daardoor zou de architectuur van De Kiefhoek ‘zich een
nostalgische toekomst dromen over een “gedresseerd” verleden. De Kiefhoek blijft voor altijd
jong. Net als bij Peter Pan wijst deze kwaliteit niet op vitaliteit, maar op een zekere
353 Modernistische architect De Jonge geeft in zijn interview aan dat hij zich vooral verwant voelt met het vroege,
meer op universaliteit (en functionaliteit) gerichte modernisme. Hij verdiept zich niet zo in de huidige modes en
trends, omdat die volgens hem de architectuur te veel reduceren tot beelden.
174