finalVersion

4.1 Fase 5(a): Bouwtechnische haalbaarheid
opdrachtgever, maatschappij Stadsherstel N.V. heeft ook zo haar bezwaren tegen het
vensterplan van Van Well. Zij is het niet eens met de geplande glazen vensters bovenin de
houten torenspits, omdat op die plek vroeger geen glas gezeten zou hebben. De tijd moet
uitwijzen wie bij dit soort twistpunten het laatste woord zal hebben.
Bij de reconstructie van het Pomphuis zijn dergelijke discussies over de beglazing vrijwel
achterwege gebleven. Dat wil niet zeggen dat er niet over is nagedacht. Op de begane grond is
uit oogpunt van inbraakveiligheid en beheersbaarheid gekozen voor hedendaagse aluminium
kozijnen met dubbel glas (overigens wel zo geschilderd dat de nieuwheid ervan minder
opvalt). Bij de vensters boven, dus ook bij de rozetramen, is gekozen voor profielen van
gemoffeld ijzer met enkel glas. Voor de vensters van het tweede ketelhuis geldt hetzelfde. Op
een aantal plaatsen is dus geprobeerd de oorspronkelijke situatie zo dicht mogelijk te
benaderen. Om toch ook daar nog wat luchtisolatie te hebben, zijn aan de binnenzijde van die
vensters voorzetramen geplaatst.
Schippers heeft er geen enkel probleem mee als zijn Paleis voor Volksvlijt zal worden
opgetrokken uit modern staal en dubbel glas. Hij vindt het van dogmatisch denken getuigen,
als je vindt dat je bij een reconstructie geen moderne materialen en voorzieningen zou mogen
gebruiken: ‘De koffie in het café [van de reconstructie, MM] wordt heus niet gezet in
negentiende eeuws koffieketels. Het wordt allemaal state of the art. Als het gebouw was
blijven staan, waren dat soort dingen immers ook allemaal ingevoerd.’
Er is echter een groot verschil tussen aanpassingen bij een oud gebouw, waar Schippers
hier naar verwijst, en een reconstructie zoals hij van plan is om neer te zetten. Voor ingrepen
in een oorspronkelijk monument gelden andere wetten en regels dan voor nieuwbouw, en een
reconstructie van een geheel verdwenen gebouw wordt over het algemeen gerekend tot die
laatste categorie. Daardoor zullen volgens Feddes ‘eigentijdse wetten stap voor stap
binnendringen en het gebouw naar hun hand zetten.’ 248 Om die reden denkt hij dat een
reconstructie zonder twijfel tegen zal vallen. Schippers erkent dat hij weliswaar de
verschijningsvorm van het Paleis voor Volksvlijt als uitgangspunt neemt, maar in het ontwerp
rekening zal moeten houden met de huidige bouwvoorschriften en regels voor
brandveiligheid. Dat laatste is natuurlijk extra cruciaal voor een gebouw dat aan een brand ten
onder is gegaan. Maar ook Van Well worstelt met de vluchtwegen die hij in de krappe
reconstructie van de Haringpakkerstoren kwijt moet.
Al mijn casussen hebben met dergelijke problemen te maken, en Molenaar vormt daar
geen uitzondering op. Ook hij benadrukt dat de vrijstellingen ten aanzien van het bouwbesluit
voorbehouden zijn aan oorspronkelijke monumenten, en zijn reconstructie St. Lucasgildehuis
‘is natuurlijk geen monument. Dit is gewoon pure nieuwbouw. En het wordt ook gewoon als
pure nieuwbouw beoordeeld.’ Eén van de gevolgen daarvan was dat er voldoende ventilatie in
het gebouw mogelijk moest zijn. Dit heeft geresulteerd in smalle ventilatiesleuven boven de
ramen, die er in het originele gebouw natuurlijk nooit gezeten hebben. Een leek valt dat
248 Feddes, (09-07-2003)
140