finalVersion

Het interieur van het Rembrandthuis, ontworpen door De
Bazel begin 20ste eeuw (eind jaren 90 verwijderd).
4.3 Fase 5(c): Echtheid versus namaak
Reconstructie (eind jaren 90) van het oorspronkelijke interieur
van Rembrandt in het Rembrandthuis.
geoefend oog is het dan namelijk eenvoudig te constateren dat het niet een echt oud gebouw
betreft. Maar die situatie verandert na verloop van tijd, stelt Rosendaal. Dan ‘weet niemand
meer dat het opnieuw is gebouwd, en dus niet echt oud is. Ik erger me daar vreselijk aan. Dan
krijg je dus geschiedvervalsing.’
En geschiedvervalsing druist volgens Roosendaal in tegen de grondslagen van de
historische wetenschap. Hij zegt ‘op zich niet tegen evocaties van het verleden’ te zijn, maar
een wetenschapper moet volgens hem wel ‘altijd proberen valse mythes tegen te gaan.’ En
omdat hij momenteel zo’n valse mythe ziet ontstaan rondom de reconstructie van de Donjon,
wil hij die ontmaskeren, nu het nog kan. De Engelse architectuurcriticus Martin Pawley lijkt
op het eerste DOCOMOMO congres in Eindhoven de insteek van Rosendaal te
onderschrijven: ‘Namaakgeschiedenis verwoest de werkelijke geschiedenis zoals illusies de
realiteit verwoesten.’ 284
Om te illustreren hoe echte geschiedenis soms letterlijk plaats heeft moeten maken voor
namaakgeschiedenis, wordt regelmatig de reconstructie van het interieur van het
Rembrandthuis aangehaald. Onder druk van ‘de kijkcijferterreur’, zo stelt Kuipers, werd bij die
reconstructie de belevingswaarde belangrijker gevonden dan de historische waarde van het
nog aanwezige art nouveau interieur van De Bazel. 285 Naast Kuipers is ook Ottenheym één van
de respondenten die betreurt dat ‘de hoogstaande architectuur’ van De Bazel heeft moeten
284 Groenendijk, P., ‘Authentieke ruïnes of levenloze replica’s’, Architectuur/bouwen, vol. 6, nr. 10 1990, p 49
285 De bekende Nederlandse architect (en multidisciplinair kunstenaar) K.P.C. de Bazel kreeg begin twintigste eeuw
de opdracht om het zeventiende eeuwse interieur van Rembrandt te reconstrueren. De Bazel gaf echter duidelijk
een eigen creatieve draai aan het interieur. In 1911 zei hij daarover: ‘Het herhalen van het oude werk, zonder, zoals
de vroegere meesters, te trachten nieuwe resultaten te bereiken, is eer een bespotting dan eerbiediging van hun
kunst.’ Ondanks dit (typisch modernistische) statement en protesten vanuit de monumentenzorg, heeft het resultaat
van de moderne aanpak van De Bazel eind jaren negentig plaats moeten maken voor een nieuwe poging tot
reconstructie van het interieur van Rembrandt. Het doel van deze recente reconstructie was om op basis van
historische bronnen zo goed mogelijk te benaderen hoe het interieur er in de zeventiende eeuw uit heeft gezien.
Het Rembrandthuis is nu één van de weinige woonhuizen in Nederland die het publiek een herkenbaar beeld geven
van het huiselijke leven van de zeventiende eeuwse gegoede burgerij. (http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/
binnenstad/168/rembrandthuis.html & http://www.rembrandthuis.nl/cms_pages/index_sub.php?url=/2004/ geschiedenisrembrandthuis.html&path=2,0&nav_lang=nl:)
155