finalVersion

1.1 Motivatie & probleemstelling
In Nederland staat Denslagen, hoogleraar en medewerker van de Rijksdienst voor
Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM), tegen wil en dank bekend als de
kenner op het gebied van reconstructies in de architectuur. 3 Die reputatie heeft hij vooral te
danken aan zijn betoog in Romantisch modernisme. Maar ook daarnaast heeft hij regelmatig
over het onderwerp gepubliceerd, onder andere in de hoedanigheid van redacteur van het
internationaal georiënteerde boek Architectural Imitations. Andere auteurs die zich met
reconstructies bezighouden, laten het meestal bij één of een beperkt aantal opiniestukken in
kranten, tijdschriften of publicaties die verschijnen naar aanleiding van de plannen voor een
bepaalde reconstructie. De uitvoerigheid van het onderzoek van Denslagen heeft mij doen
besluiten juist zijn boek Romantisch modernisme als vertrekpunt te nemen voor mijn thesis.
Vooropgesteld moet worden, dat de analyses van Denslagen in Romantisch modernisme
nog ruim voldoende ruimte laten om mijn thesis bestaansrecht te verlenen. Hij besteedt in zijn
boek weliswaar de nodige aandacht aan de argumentatie rondom reconstructies, maar het
vormt niet de kern van zijn betoog. Dat dit onderwerp in mijn thesis wel centraal staat, biedt
mij de mogelijkheid specifieker op het fenomeen in te gaan en de bevindingen van Denslagen
verder uit te werken, dan wel van kritische aantekeningen te voorzien.
Zo wil ik in mijn onderzoek graag te weten komen of en hoe de argumenten die Denslagen
in Romantisch modernisme de revue laat passeren, ook van toepassing zijn op het debat
rondom (plannen voor) reconstructies in Nederland. Zelf illustreert Denslagen zijn betoog
namelijk voor het grootste deel met voorbeelden uit het buitenland, waarbij de debatten in
Duitsland en België domineren. Bovendien betreffen de meeste van zijn casussen gebouwen
die in een oorlogssituatie aam hun eind zijn gekomen, wat in de beleving van de meeste
mensen toch een heel andere categorie vormt dan gebouwen die moedwillig zijn afgebroken.
Dat heeft vooral te maken met de zware politieke en emotionele lading van oorlogsgeweld.
Aan mij dus de taak te onderzoeken hoe het debat gevoerd wordt wanneer gebouwen niet
door bommen en granaten ten onder zijn gegaan, maar om andere redenen het veld hebben
moeten ruimen.
En er was voor mij nog een andere reden om het onderzoek van Denslagen aan te vullen
met mijn eigen thesis. Alhoewel Denslagen een overtuigende uiteenzetting geeft over de
manier waarop verschillende specifieke beroepsgroepen hun mening vormen en uiten ten
aanzien van reconstructies, gaat hij daarbij niet erg systematisch te werk. 4 Ten behoeve van
een heldere analyse van de discussie over de vraag hoe een reconstructie gelegitimeerd of juist
bestreden kan worden, probeer ik in deze thesis een meer systematische benadering toe te
passen dan Denslagen doet.
3 In 2006 zijn de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ) en de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek
(ROB) gefuseerd in de RACM. Om verwarring te voorkomen zal ik in het verdere verloop van de thesis uitsluitend
de term RACM gebruiken, ook als de Rijksdienst in de betreffende periode nog als RDMZ of ROB aangeduid werd.
4 Dit komt wellicht mede doordat delen van het boek eerder als losse teksten gepubliceerd zijn, onder meer in De
Gids en Kunstschrift.
12