finalVersion

Hoog Catharijne, op de plek waar de ‘Utrecht’ tot 1974 stond
(ongeveer ter hoogte van de middelste uitstulping).
3.4 Fase 4: Fysieke afwezigheid
het is vrijwel zeker dat de controverse rondom Hoog Catharijne ertoe heeft bijgedragen, dat de
‘Utrecht’ verre van vergeten is.
Entree tot het Valkhofpark, aan de zuidzijde. Op de
achtergrond de Barbarossaruïne.
De casus van het Paleis voor Volksvlijt vertoont, wat betreft de weerzin tegen de
vervanging van het verdwenen monument, grote gelijkenissen met de Utrechtse casus. Nadat
de restanten van de galerij verwijderd waren, verrees op het braakliggende terrein het kantoor
van De Nederlandse Bank (DNB). Schippers noemt het vervangende modernistische
bouwwerk van Duintjer ‘een gebouw van niks.’ En over de latere hoogbouw is hij zo mogelijk
nog negatiever. Volgens Schippers had de architect van deze glazen toevoeging ook in de gaten
dat hij geen goed werk leverde. Hij koos er namelijk voor om zijn hoogbouw niet te situeren in
de zichtlijn van de Utrechtsestraat, waar ooit de koepel van het Paleis het beeld bepaalde, maar
meer aan de zijkant. Schippers’ lezing van deze ontwerpkeuze, is dat het te erg zou ‘zijn
geweest voor de mensen als ze in plaats van die prachtige koepel nu ineens naar dat rare met
boeren plavuizen beklede blok zouden moeten kijken.’
Schippers vertelt dit met de van hem bekende ironie, maar hij is serieus als hij stelt dat hij
in feite blij is dat op het Frederiksplein een voor veel mensen onaantrekkelijk gebouw is
komen te staan. Een gebouw bovendien, dat dankzij de invoering van de euro binnenkort
(grotendeels) zijn functie zal verliezen. De kans dat men ermee instemt om dit gebouw te
slopen ten behoeve van een reconstructie van het Paleis, is groter dan wanneer er een
schouwburg of een stadhuis op die plek was gekomen. Een dergelijke invulling van het
Frederiksplein is in het verleden door de gemeente overwogen, en als zo’n openbaar gebouw
ook nog eens fraai vormgegeven zou zijn geweest, dan was het afdwingen van sloop helemaal
onmogelijk geworden.
Maar nu staat er volgens Denslagen een ‘ongenaakbaar en bars’ gedrocht. 205 En hij zal ‘die
olifant’ zeker niet missen wanneer het tegen de vlakte zou gaan. Chris Ghijsen is evenmin te
spreken over het DNB kantoor, dat volgens hem geen enkele relatie met de omgeving aangaat:
‘Alleen het dogma van het modernisme overheerst. (…) Het heeft de gestrengheid van
205 Denslagen, W.F., ‘Discordia turrium’, Amstelodamum, 93-1 (2006), p 8
117