finalVersion

3.3 Fase 3: Afbraak
ging: de mensenhand.’ 158 En daarmee bedoelt De Kam ‘dan niet de zwaarbewapende hand die
soms al fluitend en zingend naar de waanzin wordt geleid.’ 159 Hij vindt oorlogsgeweld
namelijk, net als een natuurramp, wél een goede reden om de helende werking van een
reconstructie als optie in te zetten. ‘Nee’, vervolgt hij, ‘de “Utrecht” verdween door de hand
van de mens die vindt dat het mooi geweest is.’ 160
3.3.3 Verval
Dat men volgens De Kam vond dat het mooi was geweest, kwam in elk geval niet doordat
de ‘Utrecht’ vervallen was. Het werd immers goed onderhouden. De buurt er omheen echter,
de stationswijk, was in de jaren zestig wel in verloedering geraakt. Daardoor was het voor de
projectontwikkelaars makkelijker te verkopen dat zij het hele gebied, inclusief de ‘Utrecht’,
wilde slopen om ruimte te maken voor hun ambitieuze plannen. Het hielp daarbij ook, dat het
de stationswijk, zo hadden ze zelf geconstateerd, aan ‘waardevolle monumenten’ ontbrak. 161
De projectontwikkelaars werden in die overtuiging gesteund door het Nieuw Utrechts
Dagblad, dat in 1963 schreef dat in het gehele gebied ‘geen enkel historisch monument staat
dat behandeling van het plan in een emotionele sfeer zou trekken.’ 162 Hoe ze het kantoor van
Verheul over het hoofd hebben kunnen zien, wordt (tot op zekere hoogte) verklaard in
subparagraaf 3.3.7.
Net als de voormalige stationswijk van Utrecht, heeft het Pomphuis zijn sloop voor een
belangrijk deel aan verval te danken. In de jaren zestig was er van het trotse bouwwerk van
Blanken niet veel meer over. ‘Men zag het als een bouwval’, zegt Voorham, en daarom keek
volgens gemeenteraadslid Jurgens niemand er meer naar om. Zonder dat iemand het echt in de
gaten had, zo vertelt Jurgens, is het ‘onder onze ogen en handen (…) gewoonweg gesloopt.
Niemand kan precies vertellen hoe dat nou gebeurd is, want niemand heeft ooit opdracht
gegeven om het te slopen. Het lijkt wel alsof het op een gegeven moment gewoon is verdampt.’
Niet alleen het Pomphuis, maar het hele dok onttrok zich aan de belangstelling van de
gemeente. Voorham kan zich herinneren dat er in die periode nog heel veel raadsleden waren
‘die vonden dat het droogdok maar vol met zand gegooid moest worden, om er daarna een
speeltuin van te kunnen maken.’ De pompen, die tot het laatst nog hadden gefunctioneerd,
konden ook op weinig waardering rekenen. Zij zijn volgens Voorham ‘van lieverlede min of
meer gepikt, gesloopt en afgevoerd. Dat was oud ijzer. Niemand zag daar de monumentale
waarde van, ook omdat het niet de originele pompen waren.’ 163
158 Kam, de (2004), p 54
159 Idem
160 Idem
161 Idem, p 17
162 Idem
163 Zoals al eerder is beschreven, heeft het dok in de loop der tijd immers diverse pompsystemen gekend.
102