finalVersion

4.2 Fase 5(b): Financiële haalbaarheid
‘Monumenten hebben een toeristische en recreatieve waarde, doordat zij uitnodigen tot
een bezoek aan of wandeling door een plaats’, zo luidt volgens het onderzoek van Ganzeboom
één van de positieve effecten van monumenten. 268 Denslagen buigt deze positieve benadering
om in de meer kritisch geladen constatering, dat bestuurders in ‘onze moderne cultuur van de
marktwerking’ historische architectuur vooral zien als een ‘potentiële bron van inkomsten, al
was het maar als toeristische attractie.’ 269 Kuipers redeneert in dezelfde trant door dat
reconstructies als die van de Donjon en de Haringpakkerstoren toch vooral worden neergezet
als ‘klimtorens voor toeristen.’
Als Boshouwers wordt gevraagd te reageren op het vooruitzicht dat de reconstructie van de
Donjon een toeristische attractie zou kunnen worden, antwoord hij met een welgemeend ‘Nou
en?’ Rietbergen laat zich evenmin afschrikken door dat toekomstbeeld, integendeel: ‘Als de
Donjon toeristen trekt, meteen doen!’ Het arme Nijmegen kan volgens hem elke vorm van
inkomsten goed gebruiken, en de stad is bovendien voor een groot deel afhankelijk van
toerisme. Dat beaamt Roosendaal, maar hij betwijfelt tegelijkertijd of de reconstructie
inderdaad economisch toerisme zal trekken. Hij vermoedt dat het succes van de tijdelijke
replica vooral te danken was aan zijn tijdelijkheid. Cornelissen-Bakker deelt mee in dat
vermoeden. Ze heeft ‘namelijk het gevoel dat de meeste Nijmegenaren, die daar interesse in
hebben, er wel op zijn geweest. En ook toeristen doen dat niet ieder jaar opnieuw.’ Het is
volgens haar dus maar zeer de vraag of er echt mensen zijn die speciaal voor de toren naar
Nijmegen gaan komen. ‘Misschien dat ze inderdaad komen’, zegt Rosendaal gekscherend,
‘maar dan om te kijken wat voor een misser Nijmegen heeft gemaakt als dat ding er eenmaal
staat.’
Of het nu een misser wordt of niet, Rietbergen is er zeker van dat de reconstructie van de
Donjon de stad ‘absoluut aantrekkelijker’ zal maken. 270 Volgens een artikel van Cor Wagenaar,
over de toenemende invloed van de zogeheten beleveniseconomie in de ruimtelijke ordening,
zou hij wel eens gelijk kunnen krijgen. Want, zo schrijft Wagenaar, ‘plekken die meer,
intensievere en meer karakteristieke ervaringen aanbieden zijn aantrekkelijker dan streken
met een minder aanlokkelijke programmering.’ 271 De gemeente Nijmegen is wat dat betreft al
om. Als argument voor de reconstructie noemt de gemeente de toren vol overtuiging een
toeristische trekpleister.
Maar ook wanneer iedereen het er over eens is dat een bepaalde reconstructie kan worden
gezien als een toeristische attractie, zoals bij de Haringpakkerstoren het geval is, blijft er
onenigheid over de vraag of het project nu wel of niet zou moeten plaatsvinden. Zo blij als
voormalig wethouder Frankfurther is ‘met het toenemend inzicht dat de schoonheid van
historische binnenstad (…) bijdraagt aan de toeristische aantrekkingskracht en de
economische bedrijvigheid’, zo groot is de afkeer van Denslagen ten aanzien van de wijze
268 Ganzeboom, H, Beleving van Monumenten, p 9
269 Denslagen (2006), p 5
270 http://www.ans-online.nl/ans-online/05-10/14.html
271 Wagenaar, C., ‘Vlucht uit de werkelijkheid, Belvedere nader bezien’, S&RO, nr. 3 (2003), p 22
151