Mariken
Mariken
Mariken
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
147<br />
Aantekeningen<br />
Die waerachtige ende Een...: ‘harkerig aandoende’ titel, typografisch te verklaren<br />
uit de combinatie van (1) de uit een houtblok gesneden en dus tot de vaste voorraad<br />
van de drukker behorende reclame-tekst ‘die waerachtige ende’ en (2) de gezette en<br />
waarschijnlijk oorspronkelijker titel ‘Een seer wonderlijcke historie...’; zie H. Pleij,<br />
‘De bestudering der prozaromans na Debaenes standaardwerk (1951) en de Utrechtse<br />
catalogus van 1608’ in Spektator 1 (1971-2), pp. 33-34. Om de hele zin glad te<br />
krijgen, hoeft men maar het eerste lidwoord van de gezette titel (‘Een’) weg te laten.<br />
Prologhe. Inden tijde...: verwijzing naar een der hoofdmomenten uit de jarenlange<br />
partijstrijd tussen Arnold van Egmond (in 1423 als hertog van Gelderland erkend)<br />
en zijn zoon Adolf, een strijd die zelf tot het voorspel behoort van de definitieve<br />
inlijving van Gelderland bij de Bourgondische monarchie. Inspelend op de<br />
Bourgondische expansiepolitiek van Filips de Goede en steunend op de binnenlandse<br />
oppositie van ridderschap en steden (vooral Nijmegen!) tegen Arnolds financieel<br />
beleid, nam Adolf zijn vader in de nacht van 9 op 10 januari 1465 in het slot te Grave<br />
gevangen. Naarmate Adolf zijn gezag in Gelderland meer algemeen erkend zag,<br />
maakte hij zich ook meer uit de Bourgondische invloedssfeer los, zodat in 1471 zijn<br />
kansen keerden: in dat jaar kwam zijn vader vrij en werd hij nu zelf door Karel de<br />
Stoute gevangen genomen. De steden bleven Adolf echter trouw, terwijl Arnold zijn<br />
gezag voornamelijk tot Grave beperkt zag, waar hij, na Gelderland aan Bourgondië<br />
te hebben verpand, in februari 1473 overleed. Met de dood van Karel de Stoute in<br />
januari 1477 beschouwden de Gelderse ingezetenen hertog Adolf als hun rechtmatige<br />
landsheer in zijn gezag hersteld. Deze zat echter nog in Gent gevangen en ook na<br />
zijn bevrijding bleef hij in Vlaanderen en in dienst van Karels dochter, Maria van<br />
Bourgondië. Nog in juni 1477 sneuvelde hij bij Kortrijk in de strijd tegen de Franse<br />
koning Lodewijk XI. Kranig probeerde Adolfs zuster, Katharina, de zelfstandigheid<br />
van Gelre tegenover Maximiliaan te bewaren, maar in 1481 zwichtte Gelderland<br />
voor de Bourgondisch-Oostenrijkse macht. In 1492 werd Adolfs zoon, Karel van<br />
Egmond, eindelijk uit zijn (sedert 1487 Franse) gevangenschap bevrijd en als<br />
landsheer<br />
<strong>Mariken</strong> van Nieumeghen
Change language