Mariken

168
zaak. Vandaar zijn naam ‘mascaron’, afgeleid van het Arabische ‘maskhara’, waarmee
een lachwekkende figuur, een hofnar of grappenmaker wordt aangeduid: L. Peeters,
‘Het Wagenspel van Masscheroen’ in NTg. 64 (1971), pp. 107-9.
712 Mijn oom pleecher...: dit vers, de logische verklaring voor Ooms aanwezigheid
later, missen we in D. Daar blijft het spel onbepaald: (vervolg van citaat uit aant.
709) ‘than sayde Emmekyn good love let us goo here it for I have harde my unkyll
say often tymes that a play were better than a sermant to some folke’. Verder wordt
nog van het spel gezegd: ‘and the playe was of synfull lyvynge and there she sawe
hyr lyvyng played before hyr face’.
727 oft ic vererre: deze (eerste!) onvriendelijkheid van Moenen niet in D. Het is wel
een secundaire versvulling in functie van het eerste vers van Masscheroen.
791-799 Eertbevinghe, dobbel sonnen...: L. Peeters (‘Het Wagenspel van
Masscheroen’ in NTg. 64 (1971), p. 97) wees op overeenstemming met de
apocalyptische tekenen in Jezus' Rede over de laatste dingen in Lucas 21: 9-11 (vgl.
ook Mattheus 24: 6-7): ‘En wanneer gij zult horen van oorlogen en beroerten, zo
wordt niet verschrikt; want deze dingen moeten eerst geschieden, maar nog is terstond
het einde niet. Toen zeide Hij tot hen: het ene volk zal tegen het andere volk opstaan,
en het ene koninkrijk tegen het andere koninkrijk; en daar zullen grote aardbevingen
wezen in verscheidene plaatsen, en hongersnoden, en pestilentiën; daar zullen ook
schrikkelijke dingen en grote tekenen van de hemel geschieden’. Ten onrechte voegt
D. Th. Enklaar aan v. 799 ‘deewighe doot’ uit v. 803 toe en besluit dat hier de ruiters
van de Apocalyps (6: 2-8) worden bedoeld (‘Watter noch achter staet int briefken’
in NTg. 44 (1951), p. 227). Met ‘deewighe doot’ is niet aan het sterven, maar aan de
hel gedacht.
804 Tes al: waer voor...: vgl. die ‘God met eenen sucht wanen te paeyen ten ende’
(A. Bogaers en W.L. van Helten, Refereinen van Anna Bijns..., Rotterdam 1875, p.
162, str. e, v. 7) en M.v.N., v. 746-748. Over de stelling dat in de bijzondere situatie
van het stervensuur volmaakt berouw de mens rechtvaardigt zonder de werkelijke
ontvangst van het sacrament der biecht, zie L. Peeters, ‘Het Wagenspel van
Masscheroen’ in NTg. 64 (1971), pp. 96-7.
816-821 Hulpe, Lucifers billen...: het gedrag van Moenen is hier wel zeer onlogisch.
Het is heel begrijpelijk dat hij haar het spel niet verder wil laten horen (v. 810-2).
Ze zou er immers berouw door kunnen krijgen (v. 817-9): dat heeft ze trouwens al
(vgl. v. 806-9). Onbegrijpelijk is het echter dat Moenen, na zijn gerechtvaardigde
vrees te hebben uitgesproken, besluit nog wat te wachten en haar daarna eventueel
met ‘vuisten’ weg te doen gaan (v. 820-1). In D lezen we: ‘he wolde have hyr here
it nat oute’, waarna Emmekyn dan de woorden spreekt die overeenkomen met de
Mariken van Nieumeghen