Mariken

38
toe 50 . Het próza herhaalt, zegt men. Maar waarom zou het proza reeds in de verzen
gegeven zaken nog eens toe gaan voegen Is het niet veel zinvoller te stellen dat de
verzen proza-elementen herhalen, dat sommige gegevens uit het proza-bericht in de
berijming nog eens zijn opgenomen ter verzelfstandiging van bepaalde scènes
Tot de ‘overbodige’ dingen die zijn toegevoegd behoren onder meer de naam van
de oom die alleen in het proza heer Ghijsbrecht heet, het historische kader (waarop
de zelfmoord van de Moeye aansluit), de discussie van de Moeye met haar
buurvrouwen (die nochtans een verklaring biedt voor haar woede bij de aankomst
van Mariken; kap. II), de herrie die Moenen na Emmekens voordracht van een refrein
in de herberg doet ontstaan, waarbij er twee het leven laten (waarop m.i. nochtans
de verzen 556-560 aansluiten: vgl. Wat wonder con ic bedriven...), de dubbele moord
als overgang van v. 617 naar 618, het feit dat er in Nijmegen geen priester te vinden
is die Emmeken kan absolveren (na v. 1021), de reis naar Keulen en de biecht bij de
bisschop (het hele kap. XII), de reis naar Rome (kap. XIII), het aanleggen van de
ringen (na v. 1102), de reis terug, Emmekens intrede in het klooster in Maastricht,
de mededeling dat de oom hierna nog 24 jaren leeft en zijn nichtje tijdens zijn leven
ieder jaar bezocht (kap. XIV) en tenslotte de komst van een engel die het slapende
Emmeken van haar ringen verlost (kap. XV). Dit alles wordt o.m. door Wolthuis
afgedaan als ‘de onbenullige inhoud en overbodigheid der verhalende gedeelten’ 51 .
Nu, als al deze elementen werkelijk ‘overbodig’ zouden zijn, wijst deze overbodigheid
toch veeleer op hun oorspronkelijkheid. Waarom zou men immers aan een op zichzelf
verstaanbaar geheel ‘overbodige’ elementen toe gaan voegen en waar zou de
50 Leendertz, pp. cxxiii-cxxvii; J.L. Walch, ‘Nog eens: het proza in Mariken van Nieumeghen’
in T.N.T.L. 40 (1921), pp. 220-231; Wolthuis, Duivelskunsten, pp. 74-77; P. Maximilianus,
‘Over vorm en auteur van Mariken van Nieumeghen’ in T.N.T.L. 68 (1951), pp. 171-2, ook
‘En eerst, vanden besten, Mariken van Nieumeghen vs 460-1’ in Leuv. Bijdr. 41 (1951), pp.
45-6 en L. Strengholt, ‘Iets over het proza in Mariken van Nieumeghen’ in NTg. 50 (1957),
pp. 159-160.
51 Duivelskunsten, p. 78.
Mariken van Nieumeghen