Mariken

36
wonder van de engel die Emmeken van haar boeteringen bevrijdt. Wat dramatisch
een heerlijke apotheose had moeten zijn, blijft hier beperkt tot een enkele monoloog
waarin Emmeken ontdekt dat haar ringen afgenomen zijn en, in een paar verzen
slechts, nog even gauw God dank betuigt. Wat had een zelfstandige dramatisering
van dit gegeven niet kunnen maken De engel had bij het verrichten van zijn opdracht
wat moois kunnen zeggen en Emmeken had er na haar ontwaken getuigen bij kunnen
roepen die dan, na van hun verwondering te zijn bekomen, afwisselend of in koor
God uitvoerig lof en dank hadden kunnen zingen. Niets van dit alles in A. Waarom
niet Omdat ook de verteller genoeg had aan de wonderlijke handeling van de engel
die berichtend werd beschreven en de dankbare reactie van Emmeken daarop in de
directe rede.
Een zekere afhankelijkheid van het dramatische ten opzichte van de wisselende
gang der historie kan men in A eventueel nog zien in de benoeming van enkele
personages. Deze is niet vast zoals dat bij de rolverdeling voor het toneel om
praktische redenen meestal wel het geval is. Dat Mariken eerst Mariken en daarna
Emmeken wordt genoemd, is normaal: deze naamsverandering is een belangrijk en
oorspronkelijk motief van de historie zelf. Het personage ‘Moenen’ wordt echter
eerst (kap. IV) in het proza ‘die viant’ en in het dramatische gedeelte ‘die duvel’
genoemd. Pas nadat het berichtende proza hem als ‘Moenen’ kent (proza na v. 328
e.v.), wordt deze benaming ook als aanduiding voor het toneelpersonage gebruikt.
Als ‘die duvel’ verwarre men Moenen uit kap. IV dan weer niet met ‘die duvel’ in
kap. VI. De tante van Mariken wordt in het dramatische gedeelte van kap. II telkens
‘die moeye’ genoemd; later, in kap. V, wordt zij daar eerst, hoewel een oude bekende,
als ‘die suster, Marikens moeye’ aangeduid (na v. 349), duidelijk een echo van het
voorafgaande waarin vermeld wordt dat ‘heer Ghijsbrecht’ zijn ‘zuster’ ging bezoeken.
In kap. VI wordt ‘die moeye’ tenslotte als ‘Emmekens moeye’ sprekend ingevoerd,
blijkbaar een aanpassing van ‘Marikens moeye’ uit de titel van het kapittel en het
voorafgaande proza. Vermelden we nog dat Oom Ghijsbrecht die als toneelpersonage
overal ‘die Oom’ wordt
Mariken van Nieumeghen