Mariken

27
Emmekens berouw, maar met het oog op dit berouw. Uit de eerste woorden na haar
val blijkt dit duidelijk:
Ay mi, wats mijns
Waer heb ick gheweest of waer ben ic nu
O Heere, sta ic ooc noch in die gracie van u
Dat ic ter ghenaden soude moghen comen
Ja ick, want haddi mi hier niet ghenomen
In uwer bewaernesse alles machtich,
Ick ware in deewighe pine onsachtich
Met siele, met live eewich versteken
Uut tsheeren rijcke (v. 932-940).
Te veel heeft men Emmekens berouw en bekering van haar biecht en penitentie
gescheiden en op grond daarvan de eenheid en eenvoud van het verhaal geweld
aangedaan 33 . Zo zou het gedeelte dat volgt op Emmekens redding uit de klauwen van
de duivel later toegevoegd zijn. Het oorspronkelijke verhaal met als ideaal slot de
woorden van Oom Ghijsbrecht in v. 1016-20 (... niet voer een heerlijc berou ter lester
huere) zou te zeer de nadruk op de genoegzaamheid van het berouw hebben gelegd
en daarom uitgebreid en theologisch gecorrigeerd zijn met de reis naar Keulen, de
bedevaart naar Rome, de biecht bij de paus en het ringmirakel, een relaas waarin,
tegenover het oorspronkelijke berouw, nu biecht en penitentie centraal staan. Wie
de woorden van de Oom in v. 1016-20 als een ideaal slot beschouwt, vergeet dat
deze verzen slechts de bevestiging zijn van de berouwvolle woorden van Emmeken
in v. 1012-16:
Ick ben willich te liden tien dusent mael
Meer dan pennen souden connen ghescriven,
Mach Gods ontfermen aen mi becliven.
Mi en ruect wat ic doe, mach ic eens troost
Verwerven ende gracie.
33 Zie Wolthuis, Duivelskunsten, p. 159; P. Brachin, ‘En marge de Mariken van Nieumeghen’
in Etudes Germaniques 17 (1962), p. 316, noot 1; R.L.J. Bromberg, ‘De plaats van Moeyes
dood in de Mariken van Nieumeghen’ in NTg. 71 (1978), p. 42 en 47, maar vooral F.W.
Willemsen, ‘Mariken van Nieumeghen’ in Spektator 2 (1972-3), pp. 349-359.
Mariken van Nieumeghen