Mariken

170
anders: na Emmekens berouwvolle woorden, te vergelijken met v. 874-8 (zonder het
bezwijken), is het de duivel die verrijst (‘than arose the dyvyll fro the growne’) en
haar op die manier dreigend aanmaant haar berouwvol gejammer te staken (‘holde
your peace and be styll or elles I shall bere the with me to everlastynge payne’).
886-887 O Heere, ontfermt u mijns...: in D zegt Emmekyn, bedreigd door een om
en boven haar zwevende duivel, meer: ‘O good Lorde have mercy on me/and defende
me from the handes of the dyvyll that he do to me no harme’. Dit gebed zal dan ook
worden verhoord. In het volgende kapittel lezen we: ‘As Satan the Dyvyll had borne
Emmekyn up into the ayer than caste he hyr fro thense downe (m)enyng to have
broke hyr necke but god and our Lady wolde nat suffer it’ (niet in A!). Ook Moenens
uitspraak in v. 886-7 van A is veel zwakker en minder concreet dan die van Satan
in D. Dat ‘achterdencken’ in Emmeken gaat knagen, weet hij toch al lang. In D stelt
de duivel na het hiervoor geciteerde gebed gewoon vast dat Emmekyn in haar berouw
volhardt en weigert nog verder naar hem te luisteren: ‘Than sayde the dyvell unto
hyr I see it wyll be no better’ (vgl. ook aant. v. 884-5).
893-903 Heeftse den hals niet ontwee...: weinig geslaagde passage. Vers 893 is wel
een vreemd, mat vers. Als reactie op wat gebeurd is, is de uitspraak ‘Heeftse den
hals niet ontwee, so heeftse gheluc vry’, gewoon akelig. Het is dan ook slechts de
herhaling van Moenens woorden in v. 890-1 ‘Coemtse dan te haer selven weder/So
heeftse gheluck...’. De vraag die Oom Ghijsbrecht (als priester) bezighoudt, is
kennelijk niet ‘leeft ze nog, hoe is het met haar gesteld’, maar ‘wie es die vrouwe’.
Om hun nieuwsgierigheid te bevredigen (vgl. ook v. 897) gaat een ‘borgher’ voor
Oom Ghijsbrecht nu een ‘gat maken’ tussen het samengetroepte volk, want, zo meent
deze burger nog te moeten opmerken: ‘Dwaes es hi die mi int dringhen slom acht’
(v. 901). Daar ziet hij dan ‘tvrouken’ liggen. Ze ligt ‘in onmacht’, ‘al van haer selven’
zegt hij, waarop Oom Ghijsbrecht repliceert ‘Dat en es gheen wondre’ (v. 902-3).
‘Dat en es gheen wondre’! Wie zegt nu zo iets Natuurlijk is het geen wonder dat
ze na zo'n val ‘van haer selven’ ligt, maar hét wonder is toch dat ze nog leeft! Men
vergelijke D die hier alles veel beter heeft: Satan heeft Emmekyn de nek willen
breken, ‘but god and our Lady wolde nat suffer it’. Iedereen die haar heeft zien vallen,
vraagt zich af ‘if that hyr nacke were nat broke’. Een burger vraagt Oom Ghijsbrecht
(als priester) mee te gaan om te zien of ze nog leeft. Op de plaats van het ongeluk
aangekomen, vraagt de burger aan de omstaanders of ze ‘haar nek gebroken heeft’,
‘and they sayde no than sayd syr ghijssbryche that is a great mervayle let me come
see hyr...’, waarna Oom Ghijsbrecht zonder gedrang bij zijn nichtje komt. In A is de
mededeling dat Emmeken ‘in onmacht’ en ‘van haer selven’ ligt (wat toch
veronderstelt dat ze nog leeft) verder nog in flagrante tegenspraak met
Mariken van Nieumeghen