Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat bij de ZvP de volgende voorspellers of risicofactoren voor
valincidenten specifiek zijn: 369-371;373
Eerdere valincidenten in het voorafgaande jaar (dit is de belangrijkste en meest consistente
voorspeller van nieuwe valincidenten in de nabije toekomst)
Langere ziekteduur
Verder gevorderd ziektestadium (met name vanaf Hoehn en Yahr stadium 3.0); echter met
een paradoxale afname van het valrisico in eindstadia van de ziekte, als patiënten volledig
geïmmobiliseerd raken
Instabiele lichaamshouding of verstoorde lichaamsbalans
Het bevriezen tijdens het lopen („freezing‟)
Cognitieve stoornissen
Depressie
Diagnose van atypisch parkinsonisme
Hoge leeftijd
Gebruik van sederende medicatie
De behandelend arts dient bij patiënten met de ZvP die meerdere keren gevallen zijn op
systematische wijze de risicofactoren voor vallen te inventariseren. Belangrijk hierbij is het
onderscheid tussen enerzijds het vallen met voorafgaand bewustzijnsverlies (doorgaans
syncope), en anderzijds het vallen zonder voorafgaand bewustzijnsverlies (bijvoorbeeld door
bevriezen tijdens het lopen). Vallen dat wordt voorafgegaan door bewustzijnsverlies is relatief
zeldzaam bij de idiopathische ZvP, treedt meestal pas laat in het ziektebeloop op en wordt dan
veelal veroorzaakt door othostatische hypotensie (zie aldaar). Als syncope vroeg optreedt in het
ziektebeloop kan dit wijzen op een vorm van atypisch parkinsonisme, met name MSA. Vallen dat
niet wordt voorafgegaan door bewustzijnsverlies komt veel vaker voor, zowel bij de ZvP als bij
patiënten met atypisch parkinsonisme.
Een multifactoriële valrisico inventarisatie dient aangeboden te worden aan ouderen die
medische zorg nodig hebben vanwege een val, valincidenten rapporteren over het voorgaand
jaar of stoornissen of beperkingen vertonen bij het lopen of het handhaven van de balans
(expert opinie conform de NICE-richtlijn „Parkinson‟s disease‟).
Deze inventarisatie dient gedaan te worden door zorgverleners met noodzakelijke kennis en
ervaring, veelal binnen de setting van een valpolikliniek. Het betrekken van een psychiater en,
bij geriatrische patiënten met complexe comorbiditeit, een klinisch geriateren als
medebehandelaars binnen het multidisciplinair team dient overwogen te worden.
Deze inventarisatie dient onderdeel te zijn van een individuele, multifactoriële interventie die kan
bestaan uit:
Uitvragen van de valgeschiedenis.
Neurologisch onderzoek door een neuroloog. Dit omvat ook een onderzoek van de
cognitieve functies, vooral de frontaal executieve functies.
Specifiek onderzoek van lopen, balans (tijdens activiteiten) en spiersterkte (met name van
de benen). Het is zinvol hierbij een fysiotherapeut in te schakelen met specifieke expertise
op het gebied van de ZvP.
Inventarisatie van het risico op osteoporose.
Inventarisatie van de door de patiënt ervaren functionele mobiliteit (ADL) en de daaraan
gerelateerde valangst.
Onderzoek van visuele stoornissen.
Inventarisatie van urine incontinentie.
Cardiovasculair onderzoek en kritische beoordeling van de medicatie.
138