Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

More documents

Recommendations

Info

Bijlage D Aanbevelingen voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek in het kader van een kennisleemteanalyse, behorend bij de Multidisciplinaire Richtlijn Ziekte van Parkinson Datum: 17 december 2009 Samenstellers: Hans de Beer (CBO) Bas Bloem (NVN) Teus van Laar (NVN) Else Poot (LEVV) met bijdragen van leden van de centrale werkgroep Bijlage D, pagina 1
Algemeen (de grote uitdagingen): - Meer onderzoek is nodig naar de rol van bekende erfelijke factoren in de etiologie van de ziekte van Parkinson, ook in relatie tot bevorderende omgevingsfactoren (zoals gifstoffen) of juist beschermende factoren (zoals roken of koffie), en naar het vinden van nieuwe erfelijke factoren, eveneens in relatie tot omgevingsfactoren. - Hoe kan de diagnostiek van de vroegste fase van de ziekte van Parkinson in de eerste lijn bevorderd worden? - Welk diagnostisch algoritme (welke onderzoeksmethoden; en in welke volgorde) draagt optimaal bij aan het klinisch onderscheid tussen de ziekte van Parkinson en de atypische parkinsonismen in een vroege fase? - Welke factoren kunnen het beloop (snelheid van progressie) van de ziekte van Parkinson voorspellen? - Welk geneesmiddel, indien gestart in een vroege fase, levert gerekend over het gehele ziektebeloop netto de meeste winst op voor patiënten met de ziekte van Parkinson? - Welke geneesmiddel is in staat een klinisch relevante mate van neuroprotectie te bereiken bij de ziekte van Parkinson? - Welke patiënten zijn het meest gebaat bij welke vorm van diepe hersenchirurgie? - Wat is het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit en doelmatigheid van paramedische interventies bij de ziekte van Parkinson (onder andere fysiotherapie, ergotherapie, logopedie)? - Wat is het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit en doelmatigheid van multidisciplinaire interventies bij de ziekte van Parkinson? Aanbevelingen voor toekomstig onderzoek In deze paragraaf wordt een aantal onderzoekvragen beschreven die prioriteit verdienen. Vraag 1: Welke agentia met pre-klinische eigenschappen van neuroprotectie in Parkinson modelstudies hebben klinisch relevante effecten (verbetering van totale UPDRS-score) bij patiënten in de vroege fase van de ziekte van Parkinson? Relevante agentia zijn: cafeïne, co-enzym Q10, creatine, GM1-ganglioside, GPI-1485, minocycline, nicotine, oestrogeen, MAO-B remmers en dopamine agonisten. Ieder verondersteld neuroprotectief agens zou in een dubbelblind uitgevoerde placebogecontroleerde of trial met een verlate start als onderzoeksontwerp moeten worden getest. Momenteel is er geen agens dat de progressie van de ziekte van Parkinson vertraagt. Patiënten hebben erg veel belangstelling voor dit onderwerp. Vraag 2: Welke mensen met Parkinson gerelateerde dementie hebben baat bij cholinesteraseremmers (Donepezil, rivastigmine, galantamine) en/of memantine? Deze vraag heeft twee onderdelen, namelijk a) welke patiënten met Parkinson reageren op cholinesteraseremmers en b) wat is de klinische relevantie van een mogelijk effect. Onderzoek zou moeten plaatsvinden door middel van placebogecontroleerde RCTs waarbij als uitkomstmaten gelden: verandering van cognitief functioneren, van score op een stress schaal, of van score op een neuropsychiatrische vragenlijst. Een recente grote RCT waarin het effect van toediening van rivastigmine werd onderzocht bij Parkinson patiënten met dementie liet verbeteringen zien in primaire en secundaire eindpunten maar de klinische relevantie van dit effect is nog onzeker. Vraag 3: Leidt vroegbehandeling van milde tot matige depressie bij patiënten met Parkinson met een antidepressivum (een SSRI)tot een minder ernstige depressie later? Uitkomstmaten die relevant zijn: generieke en specifieke maten voor de kwaliteit van leven (PDQ-39 en SF-36 of EuroQol) en depressiescores op geaccepteerde depressieschalen. Bijlage D, pagina 2
Page 1 and 2:
Multidisciplinaire Richtlijn Ziekte
Page 3 and 4:
Leden van de centrale werkgroep met
Page 5 and 6:
Croonenborg, Mw. drs. Joyce van (CB
Page 7 and 8:
Inhoudsopgave Deel I Deel II Deel I
Page 9 and 10:
Aanleiding voor de nieuwe Richtlijn
Page 11 and 12:
h. Een vernieuwende samenwerkingsco
Page 13 and 14:
De subwerkgroep Redactie (voorzitte
Page 15 and 16:
eoordelen door de informatiespecial
Page 17 and 18:
eferentietest (een „gouden standa
Page 19 and 20:
zijn genoemd ook patiënt-controle
Page 21 and 22:
De paramedische zorg voor Parkinson
Page 23 and 24:
2. Ziektelast veroorzaakt door de z
Page 25 and 26:
Hoehn & Yahr Fase Internationale li
Page 27 and 28:
3. Diagnostiek 3.1. Diagnosestellin
Page 29 and 30:
Figuur 3.1. Indeling van de verschi
Page 31 and 32:
gebaseerd op de UK PDS Brain Bank C
Page 33 and 34:
Kenmerken die suggestief zijn voor
Page 35 and 36:
Overige overwegingen In de meeste g
Page 37 and 38:
Hoe accuraat is een Magnetic Resona
Page 39 and 40:
Subvraag 6a Hoe accuraat is een obj
Page 41 and 42:
een verhoogde kans op neurodegenera
Page 43 and 44:
3.1.8. Genetische diagnostiek Wat i
Page 45 and 46:
tremor ten gevolge van de ZvP. Een
Page 47 and 48:
verval heeft vaak consequenties voo
Page 49 and 50:
Tenslotte kan de aanwezigheid van e
Page 51 and 52:
Patiënten met de ZvP met een verde
Page 53 and 54:
het tijdstip van het innemen van de
Page 55 and 56:
Overige overwegingen Levodopa is to
Page 57 and 58:
educeren kunnen in sommige gevallen
Page 59 and 60:
vertoonden een verbetering van >30%
Page 61 and 62:
Echter, bij oudere patiënten, en z
Page 63 and 64:
diabetes mellitus, astma, bronchosp
Page 65 and 66:
2001 Overige overwegingen Veelal wo
Page 67 and 68:
situaties. De keuze welk middel uit
Page 69 and 70:
de ZvP in de vroege fase. De keuze
Page 71 and 72:
en normale afgifte levodopa Uitkoms
Page 73 and 74:
4.2.2. Effectiviteit van adjuvante
Page 75 and 76:
In de NICE-richtlijn zijn tien dubb
Page 77 and 78:
Tolcapon werd in 1998 van de markt
Page 79 and 80:
daarna gedurende het eerste jaar ie
Page 81 and 82:
eiden te verkiezen boven de ander.
Page 83 and 84:
Medicamenteuze behandeling van onvo
Page 85 and 86:
Conclusie Niveau 2 Apomorfine als p
Page 87 and 88:
van de studie was zes weken; drie w
Page 89 and 90:
effectiviteit en is verreweg het go
Page 91 and 92:
Conclusie Niveau 3/4 De waarde van
Page 93 and 94:
effectgroottes werden berekend op b
Page 95 and 96:
kenmerken van de patiënt, aangezie
Page 97 and 98:
versus placebo werden eveneens geen
Page 99 and 100:
ervaring de indruk bestaat dat psyc
Page 101 and 102:
hoofdstuk diagnostiek (9.2). Ervari
Page 103 and 104:
patiënt als de partner. Vooral jon
Page 105 and 106:
tijden van inname en hoe frequent d
Page 107 and 108:
Zie referenties 289;291 6.1. Neurop
Page 109 and 110:
Enkele studies maakten gebruik van
Page 111 and 112:
Niveau 1 MAO-B remmers hebben geen
Page 113 and 114:
Alle geïncludeerde studies hadden
Page 115 and 116:
verbetering de kwaliteit van leven.
Page 117 and 118:
de operatie werden geëvalueerd zij
Page 119 and 120:
Vesper 2004 Overige overwegingen To
Page 121 and 122:
De taken van de Parkinsonverpleegku
Page 123 and 124:
In een economische analyse is beoor
Page 125 and 126:
In de eerste (2007) werden conclusi
Page 127 and 128:
8.3. Effectiviteit van ergotherapie
Page 129 and 130:
Voor een uitgebreide beschrijving b
Page 131 and 132:
De maatschappelijk werker richt zic
Page 133 and 134:
8.6. Effectiviteit van multidiscipl
Page 135 and 136:
Deel III. Op expert opinie gebaseer
Page 137 and 138:
of indien uitgebreid of geavanceerd
Page 139 and 140:
Er zijn geen trials van voldoende w
Page 141 and 142:
Uitgangspunt voor goed (medisch of
Page 143 and 144:
cognitieve stoornissen, gezien de p
Page 145 and 146:
aspecifiek geformuleerde vermoeidhe
Page 147 and 148:
Klachten van het houdings- en beweg
Page 149 and 150:
Deel IV. Transmurale netwerkbeschri
Page 151 and 152:
worden aan de revalidatiearts, spec
Page 153 and 154:
Voorwaarden optimale organisatie ne
Page 155 and 156:
Uitgangsvraag 1 Evidentie Overige o
Page 157 and 158:
Deel V. Concept kwaliteitsindicator
Page 159 and 160:
verwezen te worden naar een neurolo
Page 161 and 162:
Daarnaast dient een onafhankelijk w
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Aanbeveling 6-1 Aanbeveling 6-2 Aan
Page 169 and 170:
Aanbeveling 6-4 Ad 3. De taken en v
Page 171 and 172:
Uitgangsvraag 7-1 Evidentie Overige
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Uitgangsvraag 7-10 Evidentie Overig
Page 179 and 180:
Uitgangsvraag 7- 12 Evidentie Overi
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Aanbeveling 9-3 meetinstrumenten co
Page 187 and 188:
Uitgangsvraag 11 Evidentie Overige
Page 189 and 190:
Uitgangsvraag 13 Evidentie Overige
Page 191 and 192:
IV. FINANCIËN Uitgangsvraag 15 Evi
Page 193 and 194:
1 Procesbeschrijving indicatoren zi
Page 195 and 196:
Nederlands Huisartsen Genootschap B
Page 197 and 198:
Bij patiënten met milde symptomen
Page 199 and 200:
Percentage patiënten met de ziekte
Page 201 and 202:
Meetniveau: patiëntniveau Specific
Page 203 and 204:
Door het tijdig vaststellen van val
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Teller aantal patiënten met de ZvP
Page 209 and 210:
Het organisatorisch verband waarop
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
dit niet bekend is 213
Page 215 and 216:
Indicator Aanwezigheid Parkinsonver
Page 217 and 218:
Indicator Opmerkingen geëvalueerd
Page 219 and 220:
Indicator Percentage patiënten met
Page 221 and 222:
Deel VI. Index (nog incompleet) Zor
Page 223 and 224:
- Initiatiefverlies xxx - Lichaamsh
Page 225 and 226:
Deel VII. Referenties (1) The AGREE
Page 227 and 228:
(45) Doepp F, Plotkin M, Siegel L,
Page 229 and 230:
(89) Starkstein SE, Merello M, Jorg
Page 231 and 232:
(134) Macleod AD, Counsell CE, Ives
Page 233 and 234:
(181) Clarke CE, Deane KH. Cabergol
Page 235 and 236:
(222) Dewey RB, Jr., Hutton JT, LeW
Page 237 and 238:
(265) Ondo WG, Tintner R, Voung KD,
Page 239 and 240:
(309) A controlled, randomized, del
Page 241 and 242:
(352) Smidt N, de Vet HC, Bouter LM
Page 243 and 244:
(403) Tumilasci OR, Cersosimo MG, B
Page 245 and 246:
Inleiding Om de inhoud van de te on
Page 247 and 248:
Begeleiding: Marten Munneke (ParC 5
Page 249 and 250:
uitgewerkt waarbij de PICO-methodie
Page 251 and 252:
Knelpunten ervaren door hulpverlene
Page 253 and 254:
- Terugverwijzing naar huisarts in
Page 255 and 256:
criteria / er is geen evidence voor
Page 257 and 258:
verpleegtehuizen hanteren vaak stan
Page 259 and 260:
- Ook in de thuiszorg zijn soms par
Page 261 and 262:
- Er is ook een multidisciplinair n
Page 263 and 264:
- Patiënten kunnen klacht indienen
Page 265 and 266:
- Steunpunt Mantelzorg organiseert
Page 267 and 268:
- Het is lastig om tijdens de opnam
Page 269 and 270:
- Multidisciplinaire overdracht met
Page 271 and 272: - Goede voorlichting aan patiënt b
Page 273 and 274: Bijlage 2 Verslag Focusgroepbijeenk
Page 275 and 276: Niet-medicamenteuze behandeling Inh
Page 277 and 278: Mevrouw Josje Hilgers, parkinsonver
Page 279 and 280: - Waarde van tremorregistratie is n
Page 281 and 282: Bijlage 4 Verslag focusgroepbijeenk
Page 283 and 284: Wat zijn criteria voor een gespecia
Page 285 and 286: Bijlage 5 Verslag focusgroepbijeenk
Page 287 and 288: Verwijzing Hoe komen de patiënten
Page 289 and 290: Parkinsonvpk: Patiënten zeggen vaa
Page 291 and 292: ‣ Helder maken wat welke zorgverl
Page 293 and 294: inschakelt. Reactie: het CIZ vindt
Page 295 and 296: aantrekkelijk in verband met de hog
Page 297 and 298: Overige opmerkingen en suggesties:
Page 299 and 300: Er is geen specifieke informatie vo
Page 301 and 302: Voorlichting 1. Welke vormen van vo
Page 303 and 304: 8. Hoe effectief is levodopa met ge
Page 305 and 306: 10. Wat is de waarde van neuronpsyc
Page 307 and 308: Bijlage A, pagina 64
Page 309 and 310: MRI, SPECT, PET-scan, klinisch beel
Page 311 and 312: Bijlage B Implementatieplan, behore
Page 313 and 314: Een derde aandachtspunt betreft de
Page 315 and 316: 3 BEÏNVLOEDENDE FACTOREN BIJ DE IM
Page 317 and 318: Bijlage C Economische evaluatie naa
Page 319 and 320: Scenario 1: Referentiescenario zond
Page 321: Conclusies De modelanalyses voor zo
Page 325 and 326: kosteneffectief voor het vaststelle
Page 327 and 328: Nieuwe longitudinale klinicopatholo
Page 329 and 330: veiligheid (o.a. valrisico) de mate
Page 331 and 332: CENTRE FOR QUALITY OF CARE RESEARCH
Page 333 and 334: INLEIDING Doel van het AGREE Instru
Page 335 and 336: Literatuur De volgende bronnen zijn
Page 337 and 338: 3. Aantal beoordelaars We raden aan
Page 339 and 340: AGREE INSTRUMENT ONDERWERP EN DOEL
Page 341 and 342: AGREE INSTRUMENT BETROKKENHEID VAN
Page 343 and 344: AGREE INSTRUMENT METHODOLOGIE 8. Er
Page 345 and 346: AGREE INSTRUMENT METHODOLOGIE 12. E
Page 347 and 348: AGREE INSTRUMENT HELDERHEID EN PRES
Page 349 and 350: AGREE INSTRUMENT TOEPASSING 19. De
Page 351 and 352: AGREE INSTRUMENT ONAFHANKELIJKHEID
Page 353 and 354: AGREE INSTRUMENT NADERE TOELICHTING
Page 355 and 356: AGREE INSTRUMENT INVULFORMULIER OND
Page 357 and 358: APPENDIX 1b - AGREE beoordeling ric
Page 359 and 360: Appendix 2. Zoekstrategie die gebru
Page 361 and 362: Tabel trefwoorden enkele voorbeelde
Page 363: Appendix 4. Schema voor omzetting l
Page 366 and 367: Dysfunctie van de basale ganglia do
Page 368 and 369: Appendix 8. Gebruikte afkortingen.
show all

Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?