Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

11.3.2. Blaasproblemen
Urine-incontinentie komt veel voor bij patiënten met de ZvP. Ongeveer 75% van de patiënten
met de ZvP krijgt blaasproblemen. Nycturie is het vroegste en het meest voorkomende
probleem, hoewel ook overdag problemen kunnen optreden, zoals toegenomen aandrang
(„urge‟), een toegenomen frequentie van het urineren en incontinentie. 385
De ZvP zelf kan de oorzaak van de blaasproblemen vormen, maar uiteraard kunnen ook
urologische oorzaken bijdragen (bijvoorbeeld een prostaatvergroting bij mannen). Subacuut
optredende blaasproblemen kunnen wijzen op een intercurrente urineweginfectie, waarnaar
gericht kan worden gezocht met een urinesediment en urinekweek. Bij diagnostische twijfel kan
de behandelend arts overwegen de patiënt met de ZvP en complexe blaasproblemen te
verwijzen naar een uroloog. Deze kan ook adviezen geven over de behandeling van
blaasproblemen.
De behandeling van nycturie bestaat in de eerste plaats uit hygiënische maatregelen (minder
vochtinname ‟s avonds, en vermijden van koffie of alcohol ‟s avonds). Een urinaal of een postoel
naast het bed voorkomt de noodzaak tot nachtelijke wandeling naar het toilet, wat kan
leiden tot valincidenten. Soms kan voor mannen een condoom katheter uitkomst bieden. Als dit
onvoldoende effectief is kan desmopressine voor de nacht worden voorgeschreven. Hierbij kan
een hypervolemische hyponatriaemie optreden wat regelmatige controle van de elektrolyten
noodzakelijk maakt.
De behandeling van urge incontinentie bestaat uit het voorschrijven van spasmolytica voor de
blaas. Vanwege het anticholinerge effect is voorzichtigheid geboden bij oudere patiënten en bij
patiënten met cognitieve stoornissen, gezien de potentiële bijwerkingen op cognitief gebied. Een
ander bezwaar is het optreden of verergeren van urine retentie na mictie, waardoor
gemakkelijker blaasontstekingen kunnen optreden. De mate van retentie kan worden gemeten
met een zogenaamde blaasscan, na spontane mictie. Bij retenties van meer dan 100 ml kan
intermittend katheteriseren (indien mogelijk door de patiënt zelf) een oplossing bieden. Als deze
maatregelen falen is soms een verblijfscatheter of een suprapubische katheter noodzakelijk.
Bewijs voor effectiviteit van cognitieve gedragstherapie bij de behandeling van blaasproblemen
bij patiënten met de ZvP is niet voorhanden. Echter, Urologische medicatie heeft vaak
anticholinerge bijwerkingen terwijl cognitieve gedragstherapie geen bijwerkingen kent en het
controle over de blaas kan vergroten. 386
Uitgangspunt voor goed (medisch of paramedisch) handelen
De patiënten met de ZVP dienen urologische oorzaken voor blaasproblemen te worden
uitgesloten. De behandelend arts kan overwegen een patiënt met de ZvP en blaasproblemen
hiertoe te verwijzen naar een uroloog
In bepaalde situaties zet de behandelend arts onderzoek in:
o Urinesedimentkweek voor het uitsluiten van een urineweginfectie indien plotseling
o
blaasproblemen optreden
Bloedglucose bepaling voor het uitsluiten van diabetes mellitus indien sprake is
van frequent en veel urineren
De behandeling van nycturie bestaat uit hygiënische maatregelen of het voorschrijven van
desmopressine voor de nacht. Advies en ondersteuning door de incontinentie
verpleegkundige kan gewenst zijn
De behandelend arts kan overwegen om anticholinergica voor te schrijven bij patiënten met
urge incontinentie, maar voorzichtigheid is geboden bij oudere patiënten en bij patiënten met
142