Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

Alvorens over te gaan tot medicamenteuze behandeling van depressie is het raadzaam om een
inventarisatie te maken van alle medicijnen die de patiënt gebruikt, daar diverse medicijnen
invloed op de stemming kunnen hebben. Daarnaast kunnen, als de patiënt beter ingesteld wordt
op dopaminerge medicatie, neerslachtige gevoelens deels verbeteren. Dit kan tot gevolg
hebben dat het activiteiten niveau en de kwaliteit van leven verbetert. Hoewel er geen
wetenschappelijk bewijs is voor de effectiviteit van behandeling met dopamine-agonisten bij
depressieve patiënten met de ZvP zijn er wel aanwijzingen dat vooral de dopamine-agonisten
pramipexol en ropinirol een verbetering van de stemming bij niet-depressieve patiënten met de
ZvP kunnen geven. 189;191;250-252 Aanpassing van Parkinsonmedicatie bij een patiënt met de ZvP
en depressie is in de volgende gevallen te overwegen:
Patiënt is al wel gediagnosticeerd met de ZvP, maar wordt daarvoor nog niet behandeld.
De stemmingsverandering treedt op na verandering van Parkinsonmedicatie.
Stemmingsklachten zijn vooral aanwezig tijdens de „OFF‟-fasen: het aanpassen van de
Parkinsonmedicatie kan er dan op gericht zijn de frequentie, duur en ernst van „OFF‟-
periodes te verbeteren.
Op basis van de enige studie die een TCA (desipramine) en een SSRI (citalopram) met elkaar
heeft vergeleken, kan geconcludeerd worden dat een SSRI minder ernstige bijwerkingen lijkt te
hebben dan een TCA, maar dat een TCA een iets sneller effect laat zien dan een SSRI. Deze
uitkomsten kunnen echter niet geëxtrapoleerd worden naar alle TCA‟s en SSRI‟s. SSRI‟s geven
vooral gastro-intestinale bijwerkingen en potentiestoornissen. Vanwege de soms optredende
extrapiramidale bijwerkingen wordt aanbevolen geen SSRI‟s met een lange eliminatie
halfwaardetijd, zoals fluoxetine, te geven. TCA‟s geven vooral sedatie, anticholinerge
bijwerkingen en hypotensie. Aan patiënten met cognitieve stoornissen moet daarom geen TCA
worden voorgeschreven, vanwege het negatieve effect op cognitie door het anticholinerge
effect. Ditzelfde geldt voor patiënten met glaucoom en prostatisme.
Bewijs voor effectiviteit van cognitieve gedragstherapie in de behandeling van depressie bij
patiënten met de ZvP is niet voorhanden. Gerandomiseerde en gecontroleerde studies zijn niet
voorhanden en slechts twee case series zijn gepubliceerd. 253;254 Echter, cognitieve
gedragstherapie kan toch een behandelingsmodaliteit zijn, daar cognitieve gedragstherapie
geen bijwerkingen kent en het de patiënt een gevoel van controle over zijn eigen symptomen
kan geven. 255;256
Bij de behandeling van depressie wordt aanbevolen om de patiënt met de ZvP in de „ON‟-fase te
zien 288.289 .
Aanbeveling
Bij de behandeling kan ter ondersteuning gebruik gemaakt worden van de „richtlijn voor de
diagnostiek en behandeling van volwassen cliënten met een depressie‟ uitgegeven door het
CBO.
Aanpassing van Parkinsonmedicatie bij een patiënt met de ZvP en depressie wordt in de
volgende gevallen overwogen:
- Patiënt is al wel gediagnosticeerd met de ZvP, maar wordt daarvoor nog niet behandeld;
- De stemmingsverandering treedt op na verandering van Parkinsonmedicatie;
- Stemmingsklachten zijn vooral aanwezig tijdens de „OFF‟-fasen.
Bij de behandeling van een patiënt met de ZvP en depressie dient de keuze voor een TCA of
een SSRI vooral bepaald te worden door het bijwerkingenprofiel in relatie tot de klinische
94