Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

C Secker 2005
C/D Dobkin 2007
Overige overwegingen
Geen
Aanbevelingen
Geen
5.2. Effectiviteit van behandeling van psychose
Hoe effectief zijn atypische antipsychotica bij de behandeling van psychose bij de ZvP, in
vergelijking met placebo of andere therapie?
Psychotische symptomen worden gekenmerkt door verlies van realiteitszin. Bij psychose kunnen
zowel wanen als hallucinaties aanwezig zijn. Psychotische symptomen kunnen bij patiënten met
de ZvP op elke moment in het beloop van de ziekte ontstaan. Bij 30% van de patiënten treden
psychotische symptomen in de eerste vijf jaar van de ziekte op. 258 Wat betreft de hallucinaties
komen visuele hallucinaties het meest frequent voor, maar ook auditieve hallucinaties zijn bij
patiënten met de ZvP beschreven. 258 Wanen kunnen, hoewel veel minder frequent, ook
voorkomen en bevatten meestal thema‟s als ontrouw, vervolging en jaloezie.
De etiologie van psychotische stoornissen bij de ZvP is complex. Psychotische symptomen bij
patiënten met de ZvP worden veroorzaakt door een combinatie van onderliggende pathologie en
invloeden van gebruikte medicatie. 259 Echter de dopaminerge hypothese als enige verklaring
voor het optreden van hallucinaties is niet meer houdbaar, o.a. vanwege het feit dat ook zonder
dopaminerge medicatie psychotische verschijnselen kunnen optreden, en dit ook al het geval
was in het pre-levodopa tijdperk. De onderliggende pathologie is gerelateerd aan de plaats en
de intensiteit van voorkomen van Lewy bodies. Hierdoor worden neuronale functies verstoord,
zoals het visuoperceptieve systeem en de attentie 260 , en worden neurotransmitters verminderd
afgegeven, doordat de producerende neuronen degenereren. Dit geeft uiteindelijk een
veranderde corticale activiteit, wat een psychose kan induceren of onderhouden. Vooral
anticholinergica, selegiline, amantadine en, in mindere mate, dopamine-agonisten zijn bekend
vanwege dit psychose-inducerende of versterkende effect. Tenslotte kunnen intercurrente
ziekten, zoals een cystitis, pneumonie en metabole stoornissen, een belangrijke oorzaak zijn
voor het optreden van psychose bij patiënten met de ZvP.
Wetenschappelijke onderbouwing
In 7 RCT‟s werd de effectiviteit van atypische antipsychotica, in vergelijking met placebo of een
actieve andere behandeling, onderzocht. 261-267 Aan de geïncludeerde studies kleven diverse
methodologische beperkingen, zoals het ontbreken van randomisatie, kleine studies (n=30 tot
160), een korte duur van het onderzoek en veel uitvallers.
De trials met clozapine versus placebo toonden een significant positief effect op de vermindering
van psychotische verschijnselen, gemeten met onder andere de Brief Psychiatric Rating Scale
(BPRS). 262;266 In trials waarin werd gekeken naar de effectiviteit van olanzapine versus placebo
werden in een batterij van neuropsychologische tests geen verschillen in uitkomsten
aangetoond. 261;264 In twee trials waarin werd gekeken naar de werkzaamheid van quetiapine
96