Inleiding richtlijn de ziekte van Parkinson - Medisch Contact

4.2. Medicamenteuze behandeling van de motorische symptomen in de gecompliceerde
fase van de ZvP
In dit hoofdstuk zullen eerst de voorspelbare late motorische complicaties besproken worden, te
weten „wearing off‟ en „peak-dose‟ dyskinesieën. Daarna zal de medicamenteuze behandeling
van onvoorspelbare late motorische complicaties besproken worden, alvorens over te gaan tot
een algemene conclusie.
Medicamenteuze behandeling van ‘wearing off’
4.2.1. Effectiviteit van levodopa met gereguleerde afgifte in de gecompliceerde fase van
de ZvP
Hoe effectief is levodopa met gereguleerde afgifte bij de behandeling van de ZvP in de
gecompliceerde fase, in vergelijking met levodopa met normale afgifte?
Voor meer informatie over de behandeling van levodopa bij de ZvP in het algemeen en in
vroege fase in het bijzonder, zie ook de inleiding van hoofdstuk 4 en paragrafen 4.1.1, 4.1.5. en
4.1.8. Voor meer informatie over levodopa met gereguleerde afgifte zie paragraaf 4.1.5.
Wetenschappelijke onderbouwing
Er werden 11 RCT‟s gevonden waarin het effect van gereguleerde afgifte van
levodopa/carbidopa in vergelijking met normale afgifte van levodopa/carbidopa werd onderzocht
bij patiënten met de ZvP in het latere stadium. 167-177 De grootte (gemiddelde n=57, range n=19–
202) en de gemiddelde leeftijd (gemiddeld 62.8 jaar, range 58–67 jaar) van de onderzochte
populaties varieerden. Er werden maar 2 studies met meer dan 150 patiënten
gepubliceerd. 169,175
In veel trials was sprake van hoge uitvalspercentages (17 tot 35%). Vanwege de toch al kleine
patiënten populaties, een gebrek aan power calculaties en „intention-to-treat‟ analyses was er
een grote kans op selectie bias. Daarnaast was de duur van de trials kort (range 8-24 weken).
Er waren nauwelijks verschillen in bijwerkingen tussen de groepen. De meeste bijwerkingen
bestonden uit duizeligheid, dyskinesieën, dystonie, hoofdpijn, hallucinaties, misselijkheid,
braken, hypotensie en verwardheid. Gezien de kleine aantallen bestudeerde patiënten is over
verschillen in de mate van bijwerkingen tussen de verschillende medicatieregimes nauwelijks
een uitspraak te doen. In twee studies werd gerapporteerd, dat 52-54% van de patiënten een
voorkeur hadden voor levodopa met gereguleerde afgifte, in vergelijking met 27-33% van de
patiënten die een voorkeur voor levodopa met normale afgifte hadden. 170;171 De voorkeur was
gebaseerd op het subjectieve effect en de verbetering van responsfluctuaties. Meerdere studies
rapporteerden een afname van „wearing-off‟ met een toename van de „on-time‟ per dag met
gereguleerde L-dopa preparaten. 165,171,172 De „peak-dose‟ gerelateerde hyperkinesieën nemen af
in een aantal studies, terwijl 1 studie rapporteert dat bij preparaten met gereguleerde afgifte
deze juist kunnen toenemen in de loop van de dag. 166 De tijd tot aan een goede respons neemt
duidelijk toe bij L-dopa preparaten met gereguleerde afgifte. 165, 166, 171 Ook neemt heel duidelijk
de doseringsfrequentie af met het gebruik van L-dopa preparaten met gereguleerde afgifte. 168-
172,174
Tabel 4.2.1.
Verschillen in uitkomsten tussen gereguleerde afgifte levodopa
70