Milieubeleid - Oapen

teerde winningsvoorschriften met eisen aan de kwaliteit van het landschap nawinning) hier het meest aangewezen instrument. Dit instrument onderscheidtzich door de verfijning die mogelijk is, waardoor de uitwerking ervan volledigop het specifieke probleem kan worden toegespitst. Een soortgelijke verfijningkan eventueel ook met convenanten worden bereikt.Het tweede type milieubeleidssituaties (het verdelingsprobleem-type) wordtgekenmerkt door een goede meetbaarheid van activiteiten, een klein aantalbronnen en hoge kosten. Een voorbeeld is de uitstoot van verzurende stoffendoor elektriciteitscentrales. De hoogte van de kosten is bij dit type problemenhet dominerende kenmerk. De kosten kunnen worden beperkt door instrumentendie de emissiereducties kosten-optimaal over de doelgroep verdelen. Indiende overheid voldoende inzicht in de technische mogelijkheden van de doelgroepen de kosten daarvan heeft, kunnen per doelgroeplid gedifferentieerde installatievoorschriftenzinvol zijn. Indien dat inzicht niet bestaat, of het inperkenvan de keuzevrijheid ongewenst wordt geacht, zijn verhandelbare vergunningenof regulerende heffhgen te prefereren. Indien er goede technologischemogelijkheden bestaan, hebben regulerende heffingen de voorkeur omdat zijde doelgroep de mogelijkheid geven ook het tijdpad van emissiereducties tegebruiken als keuzevariabele bij het minimaliseren van de kosten.Het derde type (het beheersbare type) heeft een goede meetbaarheid of benaderbaarheidvan activiteiten, een groot aantal bronnen en relatief geringe kosten.Als voorbeeld kan worden genoemd de emissie van CFK's (deze emissies zijn opzichzelf niet goed kenbaar, maar we1 goed benaderbaar via de produktenwaarin CFK's zijn verwerkt). Deze combinatie van kenmerken biedt geenduidelijk aangrijpingspunt voor eBn bepaald type instrument. Gezien de meetbaarheidhenaderbaarheidvan activiteiten en de geringe kosten zijn geengrote handhavingsproblemen te venvachten. In beginsel zijn zowel directeregulering (verbod op CFK's bevattende produkten), financiele instrumenten(hefling op CFK's bevattende produkten), privaatrechtelijke regelingen (aansprakelijkheid)als sociale regulering (convenant met producenten) geschikt.Gezien het grote aantal bronnen kunnen bij directe en financiele regulering deuitvoeringskosten voor de overheid worden beperkt door een ander aangrijpingspuntte kiezen. Hierbij dient te worden aangetekend dat dit bij directeregulering minder vaak mogelijk is dan bij financiele regulering.Het vierde type (het heterogene type) wordt gekenmerkt door een goede meetbaarheidof benaderbaarheid van activiteiten, een groot aantal bronnen endoor hoge kosten en kostenverschillen. Een voorbeeld is woningverwarming.De milieu-aspecten (C02-emissies, uitputting energiebronnen) zijn benaderbaarvia het brandstofverbruik en de kosten (in de vorm van welvaartsverliezen)die voortvloeien uit een eventuele gedragsverandering (thermostaat lager)zijn voor tenminste een deel van de doelgroep hoog. Bij dit type problemen isdaarnaast vaak sprake van een nog niet benut potentieel aan technologischemogelijkheden (dubbele beglazing). De combinatie van goede meetbaarheiddanwel benaderbaarheid en grote kostenverschillen pleit voor het inzetten vanfinanciele instrumenten omdat zij, gezien de laagste-kosten-eigenschap, dekosten van gedragsverandering beperken. Indien goede technologische mogelijkhedenaanwezig zijn, kunnen regulerende heffingen of milieubelastingende kosten nog verder beperken omdat zij een kosten-optimaal tijdpad van emissiereductiesmogelijk maken. Ook bepaalde vormen van privaatrecht leidentot financiele afwegingen en daarmee tot kostenoptimale uitkomsten.Zoals reeds in paragraaf 4.3 is uiteengezet, is een eventuele lage prijselasticiteiteen nadeel voor alle typen instrumenten. Dit kenmerk wijst op tegengesteldedoeleinden bij overheid en doelgroep; het kan worden beschouwd alseen indicator voor het mogelijk succes van beleid, maar niet als basis voorinstrumentkeuze.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID