Milieubeleid - Oapen

In evaluaties van het instrument regulerende heffingen nemen de Nederlandsewaterzuiveringsheffingen vaak een centrale plaats in, omdat zij hogerzijn dan soortgelijke heffingen in andere landen en dus meer regulerend effectzouden hebben 'O.Uit het voorbeeld blijkt dat regulerende heffingen in bepaalde gevallen zeereffectief kunnen zijn. Basisvereisten voor een sterke regulerende werking zijndat het te beperken gedrag (of een daarmee sterk gecorreleerde grootheid) alsheffingsgrondslag wordt gekozen en dat er, gezien vanuit de gereguleerde,geschikte gedragsalternatieven zijn. Op de vraag in welke situaties bepaaldeinstrumenttypen een gunstige werking hebben wordt nader ingegaan inparagraaf 4.3.MilieubelastingenIn het Nederlandse fiscale stelsel kunnen alleen de brandstofaccijnzen als eenmilieubelasting worden aangemerkt. Het gedragsbei'nvloedende effect vandeze accijnzen lijkt laag als men uitsluitend kijkt naar de prijselasticiteit vanhet aantal autokilometers. Deze elasticiteit ligt vrij laag, in de orde van -0,2Het gaat hier echter om korte-termijn-effecten. Op langere termijn kan heteffect op het brandstofverbruik groter zijn, bijvoorbeeld omdat men bij vervangingvan de auto een zuiniger type kiest, men bij de keuze van woonplaats ofwerkkring rekening houdt met reiskosten, of omdat (bij een accijnsverhogingop Europese schaal) zuiniger auto's op de markt komen danwel worden ontwikkeld.Pronk en Blok ramen de langetermijn prijselasticiteit van het brandstofverbruikin het personenvervoer op -0,8/-1,O.De sterke schommelingen van de energieprijzen in de afgelopen decenniageven een indruk van het effect van een eventuele milieubelasting (of een regulerendeheffing) op energie. De Nota Energiebesparing constateert dat de jaarlijkseefficiencyverbetering van het energiegebruik in een periode met hogeenergieprijzen (1973-1985) op ongeveer 2 procent lag, en bij lagere energieprijzen(na 1986) daalde tot ongeveer 1 procent 82. Dit effect wordt overigensten dele aan andere factoren toegeschreven.In het algemeen kunnen van milieubelastingen geen wonderen wordenverwacht in die zin, dat het te reguleren gedrag er zeer snel door terug zoulopen. Niettemin kan van een milieubelasting een permanente stimulans uitgaanom te komen tot andere consumptiepatronen en produktietechnieken.Verhandelbare vergunningenVerhandelbare vergunningen voor emissies zijn vrijwel uitsluitend gehanteerdin de Verenigde Staten. Het meest prominente voorbeeld heeft betrekkingop luchtverontreiniging. Dit systeem wordt beschreven in bijlage 3 bij ditrapport. De conclusies zijn hieronder vermeld.De belangrijkste theoretische voordelen van verhandelbare vergunningen zijneen vast (emissie- danwel milieukwaliteits-)plafond en het bereiken van reductiestegen de laagste kosten. In de praktijk blijkt wat betreft de milieu-effectiviteitvooral het vaststellen van de initiele emissies en de bereikte reducties nieteenvoudig. Mede als gevolg hiervan geven verschillende evaluatiestudiesgemengde resultaten. Over het algemeen lijken de verhandelbare vergunningenvoor luchtemissies in de Verenigde Staten redelijk effectief te zijn geweest voorhet verbeteren van de milieukwaliteit, met name in vergelijking met directe'1 Zie bijvoorbeeld R.W. Hahn. 'Economic Prescriptions for Environmental Problems: How the Patient Followed the Doctor'sOrders'; Journal of Economics Perspectives. 1989. Vol. 3 no. 2.''1 M.Y. Pronk en P.M. Blok. De prijselasticiteit van energieverbruik in het wegverkeer; Nederlands Economisch Instituut, Rotterdam.1991, blz. I 1.'1 Nota Energiebesparing; beleidsplan energiebesparing en stromingsbronnen. Tweede Kamer 1989/1990.21 570. nrs. 1-2.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINCSBELEID