Milieubeleid - Oapen

snel en tegen relatief lage extra kosten worden teruggebracht, en een regulerendeheffing weinig opbrengen. Blijkt de vraag ook in de tijd inelastisch, danverdient het overweging de heffing als een milieubelasting in de normale structuurvan de belastingheffing op te nemen onder gelijktijdige verlaging vanandere belastingen, volgens het a1 genoemde adagium 'belasten wat we nietwillenlontzien (belasting verlagen op) wat we we1 willen'. Bij een beoordelingvan de optimerende werking van milieuheffingen en milieubelastingen is hettenslotte zaak ook de positieve en negatieve tweede orde-effecten op het milieuin de beschouwing te betrekken. Zo zal bijvoorbeeld een parkeerheffing in debinnenstad bedrijven met een hoog aantal werkenden (langparkeerders) inverhouding tot bezoekers (kortparkeerders) afstoten, maar bedrijven met eenhoge bezoekerslwerkersverhouding aantrekken, een ontwikkeling die uitplanologisch oogpunt positief te waarderen is 63.Het relatieve voordeel van een beroep op het transactiemechanisme in vergelijkingmet een op overleg en overreding gebaseerde sociale regulering is datactoren met afdwingbare keuzeparameters worden geconfronteerd, waarinmilieuwaarden naar beste weten en kunnen zijn gei'nternaliseerd. Bij socialeregulering kan afdwingbaarheid een probleem zijn (in die gevallen waarin degedragsaanpassing 'aan de beleefdheid van meneer' wordt overgelaten), en kande internalisering van milieuwaarden blijven steken in partiele oplossingenen inspanningsverplichtingen. Financiele regulering, als publiekrechtelijkgei'nitieerde transactie, legt de overheid evenwel de verplichting op een prijs testellen en die ook te handhaven; in dat opzicht is een privaatrechtelijke oplossingte prefereren, waarbij partijen zelf een prijs afmaken en zelf op de nalevingvan het contract toezien. Nadelen van financiele instrumenten zijn bovendiendat informatie over de betrokken vraag- en aanbodelasticiteiten veelal nietvoorhanden is en dat financiele instrumenten minder flexibel zijn dan sociale.In vergelijking met directe regulering is het voordeel van financiele instrumentendat zij in beginsel kunnen voldoen aan het allocatieve adagium dat'prices should tell the truth' 64. Anders dan een (voortschrijdende) fysiekenormstelling, laat een goed gestructureerde heffing de economische actorbovendien de ruimte om de aanpassing van zijn produktie- of consumptiegedragook in de tijd te optimeren tegen de laagst mogelijke informatie- enaanpassingskosten 65. Nadelen zijn weer de onbekendheid van de betrokkenelasticiteiten, de moeilijke vaststelbaarheid van de milieuwaarden die gei'nternaliseerdmoeten worden, en daardoor de onzekerheid omtrent de effectiviteitop korte termijn. Een veel gehoord bezwaar is bovendien dat heffingen extrakosten veroorzaken. Dat is een kwestie van optiek, zowel in de micro-economischevergelijking met directe regulering, als in een macro-economische visie opde collectieve lastendruk.Afwenteling van milieulastenIn micro-economische zin veroorzaken heffingen uiteraard extra kosten voorindividuele producenten en consumenten in vergelijking met een situatiewaarin het duurzaamheidscriterium wordt verwaarloosd. Naar modernerechtsopvatting dient de vervuiler bij het veroorzaken van een de duurzaamheidbedreigende vervuiling evenwel verantwoordelijk gesteld te worden. Bijhandhaving van enig duurzaamheidscriterium moeten, ingeval van directe63] Zie L.H. Klaassen. 'Verkeer en ruimte'; Economisch Statistische Berichten. 21 maart 1990,75e jaargang nr. 3750."1 Zie E. von Weiszacker. Global Challenges and Environmental Tax Reform; International Conference on Economic Instruments forEnvironmental Protection, Roma.January 20, 1990. lnstitut fur Europaische Umweltpolitik.65] In deze geest 0okJ.B. Opschoor en J.B. VOS, Economic Instruments for Environmental Protection; Parijs, OECD, 1989 en A. Nentjes,'Economische instrumenten in her milieubeleid: financierings- of sturingsmiddel?'; in: Het Nederlonds milieu in de Europese ruimte;Preadviezen van de Koninklijke Vereniging voor de Staathuishoudkunde. Leiden. Stenfert Kroese, 1990.WETENSCHAPPELIJKE RAADVOOR HET REGERINGSBELEID