Milieubeleid - Oapen

De handhavingslast van de overheid kan nog verder worden verminderd doorover te schakelen op een transactiemechanisme in eenprivaatrechtelijke benaderingvan de milieuproblematiek. De overheid heeft dan een meer spelregelbepalendeen scheidsrechterlijke rol en de handhavingslast wordt dan bij demaatschappelijke actoren zelf gelegd. Een elementaire voonvaarde is daarbijdat informatie beschikbaar is over de milieu-effecten van activiteiten vanafzonderlijke bedrijven en instellingen. Belanghebbenden zouden bij overschrijdingvan bepaalde normen een verbod van activiteiten kunnen vragen bijde rechter.Ook zou overschrijding grond kunnen zijn instanties aansprakelijk te stellenvoor de kosten die dit met zich meebrengt. De raad meent dat een informatieplichtertoe zou kunnen bijdragen dat onnodige aantasting van het milieuwordt voorkomen. Ook de handhavingslast die samenhangt met overheidscontroleop publiekrechtelijke normen zou hierdoor kunnen afnemen.De WRR is zich er weliswaar van bewust dat de privaatrechtelijke benaderingnog in de kinderschoenen staat, maar hij acht haar kansrijk. Daarom bepleithij meer aandacht voor de mogelijkheden om de verantwoordelijkheid voor hetgemeenschappelijk milieu langs privaatrechtelijke weg in te bouwen in destructuur en de ordening van het maatschappelijk verkeer. Juist bij het realiserenvan een doelmatig gebruik en een economische verdeling van milieuwaardenkan het privaatrecht immers een belangrijke rol spelen.Een instrumentcategorie in snelle opkomst en met een relatief geringe handhavingsinspanningvoor de overheid is sociale regulering. Dit instrumenttypevindt zijn kracht in een app6l op het groeiende milieubesef van de bevolking.Bij dit op overreding gerichte instrumentarium worden twee facetten onderscheiden:(1) het communicatieve facet dat gericht is op voorlichting, educatieen terugkoppeling van informatie in milieurapportages, en (2) het structurerendefacet, zoals dat tot uitdrukking komt in herenaccoorden, convenanten enandere vormen waarbij partijen zichzelf binden. De raad vraagt aandacht voorhet nog slechts gedeeltelijk benutte potentieel van deze reguleringsvorm. Eenbelangrijke stimulans hiertoe zou worden geboden door genoemde uitbreidingvan de plicht om openbaar informatie te verschaffen over milieu-effecten vanbedrijfsactiviteiten. Deze informatie kan dan worden benut voor het uitoefenenvan sociale pressie op vervuilende instellingen.SituatiekenmerkenInstrumenten kunnen niet alleen op hun eigen merites beoordeeld worden.Ook de karakteristieken van het probleem dat om een oplossing vraagt, zijnvan groot belang: de situatiekenmerken. De raad heeft een methode ontwikkelddie de keuze van instrumenten ordent door deze te relateren aan drie soortenkenmerken:1. kenmerken die verband houden met de kenbaarheid van emissies en effecten;2. kenmerken die betrekking hebben op de structuur van de doelgroep;3. kenmerken die de weerstand en de kosten van de doelgroep bepalen.Deze methode betreft uitsluitend objectiveerbare aspecten van de instrumentkeuze.De uiteindelijke keuze berust natuurlijk niet alleen op deze instrumenteel-rationeleovenvegingen, maar ook op politieke voorkeuren.De effectiviteit van directe regulering en transactie-instrumenten blijkt zeergevoelig te zijn voor de mate waarin milieubelastende activiteiten van gevaltot geval identificeerbaar en meetbaar danwel benaderbaar zijn. Ligt dit moeilijk,dan is sociale regulering meer geschikt; hiervoor moet dan we1 een draagvlakaanwezig zijn. Een volgend belangrijk kenmerk is de structuur van dedoelgroep, die wordt bepaald door het aantal vervuilingsbronnen en het aantalbeleidssubjecten. Grote aantallen kunnen hier dwingen tot de keuze van een'naastbeste' ingang voor het beleid (bijv, de input i.p.v. de output of de groothandeli.p.v. de kleinhandel) danwel tot functionele decentralisatie van