Milieubeleid - Oapen

algernene besternrningshefingen zoals de oorspronkelijke brandstofhering vande Wabm voor de wetswijziging van 1992 (de vervuilende groepen betalen) ende specifieke besternmingsheffingen of gebruikersheffingen, zoals reinigingsrechtenen de heffing op zuurstofbindende stoffen uit hoofde van de Wet VerontreinigingOppervlaktewater (de individuele vervuilers betalen volgens eengenormaliseerd tarief) naar het individueel verantwoordelijk stellen (devervuiler betaalt naar individuele aansprakelijkheid) 49. Alle min of meerspecifieke bestemmingsheffingen hebben als primair oogmerk te voorzien ineen gegeven min of meer specifieke financieringsbehoefte 50 en zijn ingegevendoor overwegingen van verdelende rechtvaardigheid en maatschappelijkeacceptatie 5'. Zoals gezegd dienen zij de bekostiging als zodanig, niet de allocatie;integendeel, in de geest van het oude neutraliteitsdenken en vanuit debehoefte de belastingbasis zoveel mogelijk in tact te houden zijn zij niet gerichtop gedragsbei'nvloeding, a1 kunnen zij in de praktijk als neveneffect een allocatieve,regulerende werking hebben.Bestemmingsheffingen hebben een functie in de bekostiging van het opruimenvan die gevallen van milieuschade uit het verleden waarin individuele vervuilersniet te achterhalen of niet (meer) aansprakelijk te stellen zijn, en in diesituaties waarin vervuilend gedrag wordt getolereerd, zolang betrokkenen zelfde kosten van compenserende maatregelen dragen. In het eerste geval valt erniets meer te reguleren; het gaat om gedane zaken, waarbij slechts de vraagaan de orde is of het redelijk is de bekostiging van het herstel van de in hetverleden onstane schade om te slaan over een bepaalde doelgroep danwel tenlaste van de algemene middelen te brengen.In het tweede geval zal de mate van specificiteit bij de vormgeving van hetadagium dat de vervuiler betaalt - algemene danwel specifieke heffingen, ofindividuele aansprakelijkheid - afhangen van de kenbaarheid van het individuelegedrag en de kosten van de individualisering van de heffing naar kleineregroepen of individuen.In de leer van de economische politiek geldt het adagium dat neutraliserenbeter is dan compenseren, oftewel dat voorkomen beter is dan genezen. Ditgeldt temeer in het milieubeleid, waarin een eenmaal aangerichte schade vaakniet of alleen tegen hoge kosten te herstellen is. In dat licht is in dit rapport hetoogmerk van gedragsverandering voorop gesteld, en wordt de milieuproblematiekniet als een bekostigingsvraagstuk gezien, maar als een allocatievraagstuk,dat vraagt om regulerende hefingen gericht op de reallocatie vanconsumptie en produktie in de richting van ecologische duurzaamheid doormiddel van een verandering van de relatieve prijzen als keuzeparameters.'Regulerende heffingen', aldus de Miljoennennota 1991, 'hebben als voordeeldat zij aangrijpen bij het economische mechanisme van de prijswerking. Ditbetekent een voortdurende uitnodiging om te zoeken naar schonere produktiemethodenen produkten en een gunstige invloed op de technologische vernieuwing'52. Regulerende heffingen zijn primair gericht op substitutie van milieubelastendeactiviteiten door meer milieuvriendelijke processen, produkten enconsumptiegewoonten, waardoor de heffingsgrondslag op den duur afneemt ofzelfs verdwijnt. Dat laatste is ook geen bezwaar, aangezien de regulerendeheffing geen bekostigingsoogmerk heeft. Daarom worden de opbrengstenimmers ook bij voorkeur 'teruggesluisd' naar de marktsector. Een voorbeeld49] In deze geest ook het Notionool Milieubeleidsplon Plus, opxit. en E. Oskam. H. Meerkus en M. Bos. 'Van bestemmingsheffing naarmilieubelasting?'; Econornisch Statistische Berichten. 7 november 1990.75e jaargang nr 3782.'1 Zie hierover C. Goedhart, opxit., blz. 122, 126 en 127, en J. Schuurman. 'Het heffingsinstrument in het Nationaal Milieubeleidsplan';Weekblod voor fiscool recht, 26 april 1990.''1 Zie J.M. Buchanan. 'The Economics of Earmarked Taxation'; The Journol of Politico1 Economy, 1963,7le jaargang."1 Miljoenennota 199 1; Rijksbegroting voor het jaar 199 I, Tweede Kamer 1990/1991.21 800. blz. 308.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID