Milieubeleid - Oapen

BelanghebbendenIn de aard van de milieuproblematiek ligt besloten dat aantasting van hetmilieu veelal niet vereenzelvigd kan worden met de aantasting van een vermogensrechtelijkparticulier belang. Meestal zal aantasting van het milieu weliswaarde belangen van grote groepen burgers raken, zonder evenwel voor iederafzonderlijk een zodanig effect te hebben dat deze op grond daarvan eenrechtsvordering zou kunnen instellen.Aantasting en bedreigingen van het milieu worden evenwel door steedsgrotere groepen in de samenleving in toenemende mate ook 10s van de eventueelvermogensrechtelijke gevolgen daarvan, als een zwaanvegend, welhaastpersoonlijk belang of als indirecte bedreiging beschouwd.Het meer ideele motief van bescherming van het milieu kan in de eerste plaatseen bijkomende stimulans vormen voor particulieren om hun rechtsgoederente beschermen tegen milieuaantasting, daar waar louter vermogensrechtelijkeals zodanig onvoldoende zijn. De meer algemene bezorgdheid in de samenlevingvormt echter tevens de voedingsbodem voor het ontstaan van privaatrechtelijkerechtspersonen die in het rechtsverkeer optreden ter behartigingvan het algemeen belang bij bescherming van het milieu (Greenpeace, StichtingNatuur en Milieu, enz.).A1 langer is in de rechtspraak erkend dat belangenorganisaties onder bepaaldevoorwaarden in rechte kunnen opkomen voor de belangen die door hen wordenvertegenwoordigd of behartigd. De mogelijkheden hiertoe zijn gaandewegverruimd. Tot voor kort was vereist dat het om de behartiging van in rechteerkende belangen van individuen ging, die zij afzonderlijk maar ook gebundeldkonden behartigen. De belangrijkste in de rechtspraak geformuleerde voorwaardenzijn dat de organisatie rechtspersoonlijkheid heeft, statutair debehartiging van de betrokken belangen als doelstelling heeft en de in hetgeding vertegenwoordigde belangen gelijksoortig zijn en zich niet verzettentegen bundeling.Op een aantal specifieke terreinen heeft de wetgever de mogelijkheid vanoptreden van belangenorganisaties verder uitgebreid (Dierenbescherming, deWet misleidende reclame, de Wet persoonsregistraties) of overweegt zij dit(wetsvoorstel Algemene wet gelijke behandeling en het wetsvoorstel Gezondheids-en welzijnswet voor dieren).In de milieuwetgeving komen tot dusver op dit punt geen specifieke wettelijkebepalingen voor, hetgeen begrijpelijk is in het licht van het publiekrechtelijkekarakter hiervan. Met betrekking tot de behartiging van milieubelangen doormilieu-organisaties lijkt de Hoge Raad inmiddels evenwel een stap verdergegaan te zijn. In zijn arrest van 27 juni 1986 31 heeft de Hoge Raad een milieuorganisatieontvankelijk verklaard, die meer in het algemeen het milieubelangbehartigde. De Hoge Raad overwoog dat het hier belangen betrof 'die inde regel grote groepen burgers te zamen raken, terwijl de gevolgen van eeneventuele aantasting ten aanzien van ieder van die burgers zich vaak moeilijklaten voorzien'. Het kabinet is voornemens een algemene wettelijke regelingvan de procesbevoegdheid van belangenorganisaties te bevorderen. Begin1992 is .bet wetsontwerp vorderingsrecht belangenorganisaties ingediend 32.Omstreden in dat verband is nog hoe nauw de band moet zijn tussen het door deorganisatie behartigde belang en de belangen van individuen. Ook in het evenbedoeldearrest van de Hoge Raad berust de ontvankelijkheid op het belangvan een, zij het onbepaalde groep burgers; niet werd gespecificeerd dat de ledenvan die groep ook individueel een vorderingsrecht moeten hebben.In de kern gaat het daarbij om de principiele vraag in hoeverre belangenorganisatiesop moeten kunnen treden in het algemeen belang, 10s van specifieke"1 Hoge Raad 27 juni 1986, NJ 1987,743. (Nieuwe Meer).32] Wetsontwerp vorderingswet belangenorganisaties. Tweede Kamer 199 111992.22 486.WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID