Milieubeleid - Oapen

alsmede afschaffing van het reiskostenforfait, het verhogen van de motorrijtuigenbelastingen een activering van het verhaalsrecht op de WA-verzekeringeen belangrijke rol kunnen spelen. Ontegenzeggelijk heeft een modernesamenleving een grote behoefte aan mobiliteit, maar niet in alle gevallen noodzakelijkaan fysieke mobiliteit. Het potentieel dat telecommunicatie biedt,wordt nog bij lange na niet benut. Ook waar fysieke mobiliteit we1 vereist is,biedt juist de bevolkingsdichtheid van Nederland grote mogelijkheden voorcollectief - a1 dan niet openbaar - vervoer.Hoe dan ook kan het milieubeleid in het nationale perspectief slechts trachtenruimte te scheppen voor maatschappelijke aanvaarding van wat op nationaleschaal mogelijk is en begrip te kweken bij diegenen die zich zorgen maken overhet milieu voor de economische gevaren van eenzijdige maatregelen, voorzoverdie tot een verplaatsing van bedrijvigheid naar het buitenland zouden kunnenleiden. De consequentie van dit beleidsperspectief is dat het milieubeleidslechts op deelterreinen successen kan boeken. Dit onderstreept de noodzaakvan verbreding van de bestuurlijke mogelijkheden tot een hoger schaalniveau.In het Europa-perspectief komt er we1 een gemeenschappelijk milieubeleid totstand, maar binnen een afgeschermd territorium (EG, EFTAmVA, Oost-Europa en het GOS). In dit pessimistisch geformuleerde perspectief mislukt deUruguay-ronde en ontwikkelt de Europese Ruimte zich tot een mercantilistischen lichtelijk dirigistisch handelsblok, met mogelijk een begin van eenactivistisch energiebeleid (Europees Energiehandvest), gericht op grotereenergie-onafhankelijkheid van derden en politieke binding aan het Westenvan Oost-Europa en het GOS. Onder een dergelijk gesternte is een belasting opmotorbrandstoffen mogelijk, kunnen technische eisen gesteld worden aan deauto en zijn ook de verdere beleidsmogelijkheden op het gebied van energie enmobiliteit verruimd door de beperking van de verplaatsingsproblematiek,maar blijft de mogelijkheid van een algemene hefhg op energie als industrieleinput sterk afhankelijk van het flankerend wereldhandels- en energiebeleid envan wat de Europese milieudiplomatie daarin vermag.Realisatie van het Europa-perspectief verschaft op zijn beurt een hefboom omin een meer optimistisch mondiaalperspectief te geraken, waarin de verlengdeUruguay-ronde slaagt, verder inhoud wordt gegeven aan het Europese Energiehandvesten de ruimte ontstaat voor eeri mondiaal energie- en milieubeleid, ineen sfeer van actieve milieudiplomatie en welvaartscheppende vrijhandel,min of meer langs de lijnen van het Balanced Growth scenario van het CentraalPlanbureau (CPB) lo. In een dergelijk perspectief zou het NMP-plus uit tevoeren zijn. De concurrentiepositie binnen bedrijfstakken is dan gevrijwaarddoordat niet alleen de Verenigde Staten, maar ook Japan en de NIC's (nieuweindustriele landen) in de samenwerking zijn betrokken en het verplaatsingsgevaargeweken is ". Bij dit perspectief ontstaan de condities waaronder nietalleen de energieproblematiek, maar ook andere grote ecologische problemen(verdwijnen van het tropenbos, woestijnvorming, bedreigde soorten) met eengrotere kans op resultaat bespreekbaar worden.De endogene en exogene dynamiek van strategische keuzesIn de politiek hebben succes en tegenslag de neiging zichzelf in de tijd teversterken. De geschiedenis van de Europese eenwording is een sprekend voorbeeld:opgestart als antwoord op de uitdaging van de destijds als structureelgeziene dollarschaarste en de Koude Oorlog schiepen de aanvankelijkesuccessen van het integratieproces in de jaren vijftig een klimaat van grotelo] Zie Central Planbureau, Scanning the Future; a Long Term Scenario Study ofthe World Economy; 1990-2015; f-Gravenhage. 1992.'I]Zie over dit verplaatsingsgevaar de Eindropportage Stuurgroep Regulerende Energieheffingen, op.cit.172 WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID