Milieubeleid - Oapen

Het spreekt vanzelf dat bij het inzetten van kostenverhogende maatregelen(directe regulering, financiele instrumented op nationaal niveau terdegerekening moet worden gehouden met de internationale concurrentiepositievan Nederlandse bedrijven, zowel bij de export als ten opzichte van importeurs.In dergelijke gevallen kan worden afgeweken van de in hoofdstuk 2 geformuleerderegel, dat heffingen bij voorkeur op inputs worden gelegd, door heffingenop produkten (outputs) te leggen. Conflicten met EG-regels (geen heffingen ofrestituties bij de grenzen) kunnen alleen worden voorkomen door het aangrijpingspuntvan de heffing dicht bij de consumptie (outcome) te leggen.Gezien het fijnvertakte distributienet voor consumentenprodukten kan ditechter uit het oogpunt van uitvoeringskosten en handhaving problemen opleveren.Dit vereist van geval tot geval een zorgvuldige afweging tussen debelangen van de koopman (concurrentiepositie, uitvoeringskosten) en dedominee (de vervuiler betaalt).Het vijfde type (het onzichtbare type) heeft een geringe meetbaarheid en benaderbaarheidvan activiteiten en een klein aantal bronnen. Het aantal voorbeeldenvan dergelijke situaties is beperkt omdat het bij een klein aantal bronnenmeestal mogelijk is de activiteiten te meten. EBn voorbeeld is het bij 'kleine'ongelukken ontsnappen van radioactieve stoffen uit kerncentrales. In dergelijkegevallen zijn installatievoorschriften een relatief geschikt instrument.We1 dienen de installatievoorschriften recht te doen aan de specifieke situatiewaarin elk doelgroeplid verkeert. Op deze wijze kan ook tot op zekere hoogtemet de kostenstructuur rekening worden gehouden.Het zesde type (het diffuse type) wordt bepaald door een geringe meetbaarheiden benaderbaarheid van activiteiten, een groot aantal bronnen en relatief lagekosten. Als voorbeeld kan het reeds sinds decennia als milieuprobleem onderkendeachterlaten van afval in natuurgebieden dienen ('laat niet als dank..').De kosten zijn in dit voorbeeld gering, omdat mag worden aangenomen datniemand een groot welvaartsverlies leidt als hij of zij dit afval mee naar huisneemt. De geringe meetbaarheid en benaderbaarheid van activiteiten sluitendirecte regulering (behalve mogelijk installatievoorschriften) en financieleinstrumenten (behalve mogelij k statiegeld) uit. Sociale regulering biedt bij dittype problemen de beste perspectieven.Als zevende en laatste type worden problemen onderscheiden met een geringemeetbaarheid en benaderbaarheid van activiteiten, een groot aantal bronnenen hoge kosten (het onoverzichteli,ike type). Een voorbeeld is het illegaaldumpen van chemisch afvalZ2. In sommige gevallen gebeurt dit uit gemakzucht,soms echter is legale venverking bijzonder duur. De beleidsmogelijkhedenvoor dit type problemen zijn niet talrijk. De meeste vormen van directeen financiele regulering vereisen een aangrijpingspunt. Ook bij veel privaatrechtelijkeregelingen (aansprakelijkheid, afdwingbare convenanten) is hetnodig dat het venvijtbare feit kan worden vastgesteld. Sociale regulering lijktop het eerste gezicht een uitweg te bieden. Er moet echter worden onderkenddat met name voor leden van de doelgroep waarvoor de kosten of het welvaartsverliesvan meer rnilieuvriendelijk gedrag zeer hoog liggen, de prikkel vansociale regulering vaak niet op zal wegen tegen deze kosten. Het is in sommigegevallen mogelijk een ander aangrijpingspunt te kiezen door het milieuvriendelijkegedragsalternatief te belonen of door statiegeld-systemen. Indienechter het gedragsalternatief ook moeilijk meetbaar is (denk aan het prijzen enanalyseren van duizenden soorten chemisch afval) kent ook deze indirectemethode bezwaren. Dergelijke milieuproblemen zijn tot op zekere hoogtebeleidsresistent.12] Zie ook P-J. Klok, opcit.. hoofdstuk 7.MILXEUBELEID