ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
128 Türk D›fl Politikas›-I<br />
¤erlendirilmesine neden olmufltur. Dönemin Türk d›fl<br />
politikas›n› yürütenler özellikle ‹ngiltere’ye onlar›n hakl›<br />
davalar›n› desteklediklerini ama gerçek anlamda savafla<br />
girmeyerek onlar›n ç›karlar›na hizmet ettiklerini<br />
anlatarak ikna ederken, ayn› ikna metodunu Sovyetler<br />
ve Almanlara karfl› da kullanm›fllard›r. Böylelikle Türkiye<br />
sürekli savafl d›fl›nda kalmay›, ‹ngiltere, Almanya ve<br />
Sovyetler Birli¤i aras›nda bir “denge” politikas› yürüterek<br />
gerçeklefltirmifltir.<br />
S›ra Sizde 5<br />
Türkiye-Fransa-‹ngiltere Üçlü ‹ttifak›n›n imzalanmas›yla<br />
1939 y›l›nda Türk-Alman iliflkilerinde yaflanan gerginlik,<br />
1939-1940 y›llar›nda Almanya’n›n kazand›¤› askerî<br />
baflar›lar ve iki ülkenin ekonomik ihtiyaçlar› nedeniyle<br />
bir süre sonra gevflemeye bafllad›. Türkiye’nin ‹ngiltere’nin<br />
tüm bask›lar›na ra¤men Balkanlarda Mihver Devletlere<br />
karfl› sald›r›ya geçmeyi reddetmesi de Türk-Alman<br />
iliflkilerinin geliflmesinde etkili olmufltu. Bunun sonucu<br />
olarak, 12 Haziran 1940’ta, iki ülke aras›nda 21<br />
milyon Türk Liras› (42 milyon Mark) de¤erinde mal al›flverifli<br />
yap›lmas› kararlaflt›r›ld› ve arkas›ndan da, 25 Temmuz<br />
1940’ta Türk-Alman Ticaret Antlaflmas› imzaland›.<br />
Balkanlarda ilerlemeye bafllayan ve Sovyetlere sald›r›<br />
haz›rl›¤› içerisinde olan Almanya için Türkiye’nin bu ülkelere<br />
yak›n konumu önemlilik arz etmekteydi. Bu dönemde,<br />
Türkiye için önemli olan, bir Alman askerî harekât›n›n<br />
topraklar›nda olmamas› ve Almanya’dan kendine<br />
sald›rmayaca¤›na dair bir güvence almak; Almanya<br />
için ise önemli olan, bir türlü güdümüne alamad›¤›<br />
Türkiye’nin hiç olmazsa bundan sonra da tarafs›z kalmas›n›<br />
sa¤lamak, böylece giriflece¤i Rusya harekât›nda<br />
güneyini güvence alt›na almakt›. Sonuçta iki devlet aras›nda,<br />
Türkiye’nin istekleri do¤rultusunda, 18 Haziran<br />
1941’de Ankara’da, “Türk-Alman Dostluk Antlaflmas›”<br />
imzaland›. Resmî ad› Türkiye Cumhuriyeti ile Alman<br />
Reich’i Aras›nda Dostluk Antlaflmas› olan belgenin girifl<br />
bölümünde yer alan “mevcut yükümlülükler sakl› kalmak”<br />
kayd›, Türkiye aç›s›ndan yeni antlaflman›n Türkiye’yi<br />
1939 Türk-‹ngiliz-Frans›z Üçlü ‹ttifak› ve 1925<br />
Türk-Sovyet Sald›rmazl›k Antlaflmas› hükümlerine ayk›-<br />
r› davranmaya zorlayamayaca¤› anlam›na geliyordu.<br />
Böylece Türkiye iki blokla da uyumlu iliflkiler kurmufl<br />
ve tarafs›zl›¤›n› sürdürmüfltür. Bu ise Türkiye’ye savafla<br />
girmeden, zaman kazanma olana¤›n› vermifltir. Bu antlaflma<br />
ile güney kanad›n› da sa¤lama alan Almanya’n›n<br />
22 Haziran 1941’de Sovyetler Birli¤i’ne sald›rmas›yla savafl<br />
yeni bir boyut kazanmakla beraber bu durum, hem<br />
Almanya hem de Sovyetler Birli¤i taraf›ndan tehdit edilen<br />
Türkiye’yi rahatlatm›fl ve Türkiye her iki ülkeye karfl›<br />
tarafs›zl›¤›n› ilan etmifltir. Alman sald›r›s› sonras› Sovyetlerin<br />
de müttefiklerin yan›nda yer almas› ile birlikte<br />
bu dönemde Almanya, Balkanlarda kendisine karfl› aç›-<br />
lacak bir cephe tehlikesine karfl› Türkiye üzerinde bask›<br />
uygulamaya bafllad›. Ancak Türkiye’nin mukavemetini<br />
k›ramayan Almanya, 1942 y›l› sonunda, Türkiye’nin<br />
kendi yan›nda savafla girmesi yönündeki çabalar›ndan<br />
vazgeçti.
Change language